Sprawdź swoją wiedzę dotyczącą rodzajów literackich!

Znajomość rodzajów i gatunków literackich jest niezbędna przy omawianiu wszelkich lektur, nie tylko szkolnych. Sprawdź, czy wiesz wszystko, co potrzebne o epice, liryce i dramacie.


Osobą wypowiadającą się w epice jest:
bohater
Bohater nie wypowiada się w epice, chyba że ze swojego punktu widzenia opowiada historię, czyli tekst ma narrację pierwszoosobową.
podmiot liryczny
Podmiot liryczny jest osobą wypowiadającą się w liryce.
narrator
Brawo! W epice wypowiada się narrator.
Kiedy miałem sześć lat, zobaczyłem pewnego razu wspaniały obrazek w książce o dżungli zatytułowanej „Historie prawdziwe. Przedstawiał węża boa połykającego lwa.
Taki typ narracji to:
narracja trzecioosobowa
W narracji trzecioosobowej narrator wypowiada się w trzeciej osobie.
narracja pierwszoosobowa
Brawo! W narracji pierwszoosobowej narrator ze swojego punktu widzenia opowiada historię, posługując się czasownikami w pierwszej osobie.
monolog liryczny
Monolog liryczny występuje w liryce.
Podział na wersy ma miejsce tylko w tekstach należących do liryki.
Prawda
Zdarzają się teksty należące do epiki, ale pisane wierszem.
Trudno określić
Nie tylko utwory należące do liryki są pisane wierszem.
Fałsz
Zgadza się. Podział na wersy może zdarzyć się w utworach należących do dramatu i epiki.
Tekst poboczny, czyli inaczej…?
alegoria
Alegoria to środek stylistyczny, który ma tylko jedno ukryte znaczenie.
didaskalia
Brawo! Didaskalia są wskazówkami autora w utworach dramatycznych.
przypowieść
Przypowieść to gatunek literacki.
W pewnej norce ziemnej mieszkał sobie pewien hobbit. Nie była to szkaradna, brudna, wilgotna nora, rojąca się od robaków i cuchnąca błotem, ani też sucha, naga, piaszczysta nora bez stołka, na którym by można usiąść, i bez dobrze zaopatrzonej spiżarni; była to nora hobbita, to znaczy: norka z wygodami.
Powyższy fragment to narracja…
narracja trzecioosobowa
W narracji trzecioosobowej narrator wypowiada się w trzeciej osobie.
narracja pierwszoosobowa
W narracji pierwszoosobowej narrator wypowiada się w pierwszej osobie i najczęściej jest uczestnikiem wydarzeń.
żadne z powyższych
„Hobbit, czyli tam i z powrotem” należy do epiki, więc występuje w nim narracja.

Kliknij „Czytaj dalej” by przejść do dalszej części quizu

Czytaj dalej „Sprawdź swoją wiedzę dotyczącą rodzajów literackich!”

Środki stylistyczne – test

Chcesz przekonać się, jak dobrze znasz środki stylistyczne i czy potrafisz wskazać je w tekście? Spróbuj swoich sił w poniższej zabawie.

Quiz obejmuje środki artystyczne takie jak przenośnia, epitet, porównanie, oksymoron, symbol, alegoria, archaizm, neologizm, zdrobnienie, zgrubienie, powtórzenie, anafora, epifora, apostrofa, pytanie retoryczne, onomatopeja, kakofonia, eufonia. Powodzenia!


Przenośnia inaczej nazywana jest:
refrenem
Refren to powtarzająca się część np. w pieśni lub hymnie.
onomatopeją
Onomatopeja to wyraz dźwiękonaśladowczy.
metaforą
Brawo! Przenośnia to inaczej metafora.
Idąc bez celu, nie pilnując drogi,
Sam nie pojmuję, jak w twe zajdę progi;
I wchodząc sobie zadaję pytanie;
Co tu mię wiodło? przyjaźń czy kochanie?

W ostatnim wersie znajdują się:
epitety
Epitety to określenia rzeczownika.
pytania retoryczne
Brawo! Pytania retoryczne to pytania, na które nie oczekuje się odpowiedzi.
porównania
Porównania mają na celu zestawienie dwóch obrazów, osób, pojęć itp. w celu ukazania ich podobieństwa.
Wyrazy będące określeniem rzeczownika to:
onomatopeje
Onomatopeja to wyraz dźwiękonaśladowczy.
epifory
Epifora to powtórzenie na końcu wersów lub segmentów wypowiedzi.
epitety
Brawo! Epitety są określeniem rzeczownika.
Który ze środków stylistycznych ma, oprócz jednego dosłownego, wiele znaczeń ukrytych?
Alegoria
Alegoria ma tylko jedno ukryte znaczenie.
Symbol
Brawo! Symbol ma wiele ukrytych znaczeń.
Przypowieść
Przypowieść to nie środek stylistyczny, a gatunek literacki.
Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty
Swój róg bawoli, długi, cętkowany, kręty
Jak wąż boa (…)

Bawoli, długi, cętkowany i kręty to…
porówania
Porównanie pokazuje podobieństwa między dwoma obiektami lub zjawiskami.
przenośnie
Przenośnia to połączenie słów niosące nowe znaczenie.
epitety
Brawo! Te słowa są określeniami rzeczownika, a więc epitetami.

Kliknij „Czytaj dalej” by przejść do dalszej części quizu

Czytaj dalej „Środki stylistyczne – test”

Gry geograficzne uczące państw i ich stolic

Czy potrafisz wskazać, na jakim kontynencie leży Tadżykistan? Z jakimi państwami graniczy Sudan? Tajwan to kraj lądowy czy wyspa? Gdzie znajduje się Islandia? Wymień dziesięć stanów USA. Dla każdego, kto chciałby podszkolić swoją znajomość o położeniu państw świata, niezwykle pomocne będą linki w poniższym wpisie.

Kilka lat temu obejrzałam odcinek programu „Matura to bzdura”, w którym uczestnicy mieli wskazywać kraje leżące na naszym kontynencie. Nie poradzili sobie zbyt dobrze z tym zadaniem, ale i mnie nie było do śmiechu. Okazało się, że chociaż na większość pytań znałam odpowiedź, to na kilka z nich nie umiałabym odpowiedzieć. Zrozumiałam, że zdarza mi się pomylić Budapeszt z Bukaresztem, nie potrafię wymienić wszystkich państw graniczących ze Szwajcarią, a o Andorze w ogóle nie słyszałam. Jako że Europa to najmniejszy z kontynentów, ponadto jest to MÓJ kontynent, uznałam, że muszę się poduczyć.

W jednym z komentarzy pod filmikiem znalazłam adresy gier, dzięki którym szybko nauczyłam się położenia niemal wszystkich państw świata oraz stolic większości z nich. Niestety w związku z tegorocznym wyłączeniem wtyczki Flash przestały one działać. Istnieją jednak świetne alternatywy. Te w wersji angielskiej pozwalają dodatkowo podszkolić swoją znajomość tego języka.

A przy okazji: państwo a kraj to nie to samo, chociaż często te pojęcia stosowane są zamiennie.

  • Państwo – ma znaczenie polityczne, zajmuje konkretny teren, na którym stanowi prawo. Utrzymuje stosunki dyplomatyczne z innymi państwami.
  • Kraj – w najczęściej używanym znaczeniu związane jest z  geografią, jest to obszar zajmowany przez państwo. Może tez być jednostką podziału terytorialnego.

Jak wymawiać nazwy dań?

Jak wymawiać obce nazwy potraw - przykłady

W ostatnich dziesięcioleciach znacznie wzrosła wśród nas znajomość obcych kultur i zwyczajów. Dzięki rozwojowi internetu, coraz częstszym podróżom oraz popularności programów kulinarnych, a także pojawiającym się wokół restauracjom z zagranicznymi daniami, kuchnia innych narodów stała się dla nas okazją do nabywania nowych doświadczeń. Kłopotem jednak często pozostaje wymowa tych potraw, których nazwa nie została spolszczona (jak keczup, lazania czy gulasz, które zapisujemy według naszych zasad). Nawet osoby uchodzące w Polsce za kulinarne autorytety mają kłopot z właściwą wymową. Pomocny w tej kwestii będzie serwis Youtube, który pełen jest filmów przybliżających zasady poprawnej wymowy, a przykład znajdziecie poniżej.

Najczęściej niepoprawnie nazywane są dania kuchni francuskiej, włoskiej i krajów hiszpańskojęzycznych, najprawdopodobniej z powodu niższej popularności tych języków od powszechnie znanej i w zasadzie nie sprawiającej problemów angielszczyzny. Warto więc zapamiętać poniższe przykłady:

  • grzanka z oliwą i czosnkiem bruschetta – wym. brusketta,
  • makaron w formie wstążek tagiatelletaljatelle,
  • kawa z ekspresu ciśnienowego espressoespresso, nie dodajemy litery K,
  • pochodząca z Neapolu pizza Margheritamargerita,
  • sos mięsny do makaronu bolognesebolonieze,
  • napój z mleka i espresso latte macchiatolatte makkiato,
  • suszona i cienko krojona szynka prosciuttoprosziutto,
  • ser owczy roquefortrokfor,
  • miękki okrągły ser camembertkamąber,
  • słodki rogalik croissantkrułasą,
  • kawa z mlekiem cafe au laitkafe ole,
  • konserwa z sardeli anchoisąszua,
  • wypiek w rodzaju tarty quichekisz,
  • pasztet z wątróbek gęsich foie grasfua gra,
  • potrawa z rozpuszczonego sera fonduefądi,
  • ryż z owocami morza paellapaeja,
  • placek z dodatkami tortillatortija,
  • koktajl z białym rumem mojitomohito,
  • słodki niebieski likier curaçaokurasau,
  • ostra papryczka jalapenochalapenio.

W razie wątpliwości zawsze można skorzystać z pomocy przeznaczonych do tego serwisów internetowych. W kwestii pisowni przydatny może być portal fopa.edu.pl (nazwa to wymowa francuskiego  faux pas, czyli gafy), gdzie zamieszczone są wskazówki dotyczące zapisu i wymowy obcych wyrazów. Drugi godny polecenia serwis to forvo.com, w którym możemy wysłuchać słów i wyrażeń wymawianych przez rodzimych użytkowników danego języka. Co więcej, użytkownicy mogą wziąć udział w tworzeniu zasobów, dodając swoje nagrania.

Narzędzie do poznania wymowy słów pochodzących z obcego języka

Wirtualne zwiedzanie muzeum

Lekcje online w muzeum Auschwitz-Birkenau

W obecnych czasach zwiedzanie muzeów może nie być możliwe ze względu na ograniczenia nałożone z powodu pandemii, jednak dostępną możliwością nadal pozostają wirtualne odwiedziny.

8 maja 1945 roku ogłoszona została kapitulacja Niemiec i tym samym zakończyła się druga wojna światowa. Z tego powodu warto odwiedzić stronę internetową byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i wziąć udziału w przygotowanych przez muzeum lekcjach online. Są one podzielone tematycznie i obejmują zagadnienia związane z ogólnymi wiadomościami o obozie, informacje o pierwszych transportach więźniów, deportacje żydów węgierskich do Auschwitz, obozowe dzieje Romów i powstańców, działalność sonderkommando i ruchu oporu, opis ucieczek z obozu oraz informacje o ewakuacji i wyzwoleniu w 1945 roku.

Sprawdź, czy potrafisz uniknąć błędów językowych

Quiz z języka polskiego - najpopularniejsze błędy jezykowe. Sprawdź się

Chcesz przekonać się, jak dobrze znasz język polski i czy potrafisz uniknąć najczęściej popełnianych w naszym języku błędów? Spróbuj swoich sił w poniższej zabawie.

Quiz obejmuje popularne pomyłki dotyczące podobnie brzmiących wyrazów, kłopotliwą odmianę, pisownię łączną i rozdzielną oraz ortografię i interpunkcję. Powodzenia!


Czytaj dalej „Sprawdź, czy potrafisz uniknąć błędów językowych”

Wskazówki dotyczące tworzenia prezentacji

Podczas pracy nad prezentacją multimedialną warto pamiętać o dwóch rzeczach. Przede wszystkim należy unikać partii z duszą ilością tekstu. Każdy slajd powinien zawierać głównie hasła i obrazy, nie natomiast rozbudowane definicje czy strony podobne do wypracowań. To osoba prezentująca powinna uzupełnić slajdy swoją wypowiedzią, nie zaś odczytywać je publiczności.

Drugą rzeczą natomiast jest dobieranie kolorów. W internecie znaleźć można narzędzia pozwalające dobrać kolory tak, by nie gryzły się, a jedynie podkreślały fotografię. Są one przydatne także podczas tworzenia stron internetowych lub grafik czy plakatów. Jednym z nich jest Adobe Color. Umożliwia określenie pasującej palety barw na podstawie np. przesłanego zdjęcia. Wystarczy kliknąć w zakładkę „Utwórz” i przesłać interesujące nas zdjęcie:

Kuler Adobe - narzędzie pozwalające dobrać do fotografii kolory prezentacji

Dobór właściwych barw jest niezwykle istotny, gdyż praca estetyczna i przemyślana pod względem treści, kompozycji, doboru multimediów oraz kolorów zostanie o wiele lepiej odebrana niż slajdy naładowane czerwonym tekstem na czarnym tle.

Istnieje wiele stron, które pozwalają dobierać kolory. Na szczególną uwagę moim zdaniem zasługuje materialui.co. Oferuje nie tylko przegląd pasujących do siebie barw ułożonych w jednej linii, ale również jednym kliknięciem można skopiować kod HEX czy RGB.

Jeśli zaś spodobał nam się dany odcień na fotografii, istnieje możliwość, by poznać jego kod. Wystarczy skorzystać ze strony pozwalającej określić kod próbki koloru, np. odwiedzając stronę typu imagecolorpicker.com. Następnie należy przesłać plik bądź link do opublikowanej fotografii i wskazać interesujący nas fragment.

Zdjęcie strony umożliwiającej określenie koloru - z fotografii tulipana pobrano próbkę, by określić kolor kwiatu

Warto również korzystać z szablonów. Obecnie w zasadzie każdy program do tworzenia prezentacji multimedialnych oferuje ich szeroki zakres w różnych stylach – od szkolnego, poprzez artystyczne, aż po biznesowe. Ich wykorzystanie jest dobrym pomysłem pozwalającym oszczędzić mnóstwo czasu, szczególnie, jeśli nie zależy nam na oryginalności naszej pracy.