Orzeczenie

Co to jest orzeczenie?

Orzeczenie jest najważniejszą częścią zdania, bez której nie może ono istnieć. Informuje o tym, co podmiot robi, bądź w jakim stanie się znajduje. Odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje? Orzeczenie wyrażone jest najczęściej osobową formą czasownika bądź formą zakończoną na –no, -to.

Rodzaje orzeczeń

• Orzeczenie czasownikowe – wyrażone osobową formą czasownika,
  • np. Jutro pojedziemy do sklepu po zakupy.
• Orzeczenie imienne – złożone z łącznika (osobowa forma czasowników: być, stać się, zostać) i orzecznika (może on być wyrażony np. rzeczownikiem, przymiotnikiem, liczebnikiem, zaimkiem rzeczownym, imiesłowem przymiotnikowym),
  • np. Jarek będzie pierwszy.
  • Ta książka jest interesująca.
  • Ania została aktorką.

Zdania w stronie czynnej i biernej

Podczas przekształcania zdań ze strony czynnej na bierną i odwrotnie należy zachować ten sam czas i aspekt czasownika oraz nie pominąć żadnych słów.

Strona czynna	Strona bierna
Milena robi zakupy.	Zakupy są robione przez Milenę.
Milena zrobiła wczoraj rano zakupy.	Zakupy zostały wczoraj rano zrobione przez Milenę.
Ogrodnik kosi trawnik.	Trawnik jest koszony przez ogrodnika.
Ogrodnik skosi jutro trawnik przed domem.	Trawnik przed domem zostanie jutro skoszony przez ogrodnika.
Mateusz naprawi ten komputer.	Ten komputer zostanie naprawiony przez Mateusza.
Ola przytula córkę.	Córka jest czesana przez Olę.

Liczba orzeczeń w zdaniu

Jeśli w zdaniu znajdziemy jedno orzeczenie, to będzie to zdanie pojedyncze. Zdanie z dwoma orzeczeniami nazwiemy zdaniem złożonym. Wypowiedzenie z trzema lub więcej orzeczeniami nazwiemy zdaniem wielokrotnie złożonym.

Zobacz też:
Pozostałe części zdania i zagadnienia dotyczące składni