Co to jest rozprawka z tezą?

Rozprawka z tezą to forma wypowiedzi, w której piszący stara się odnieść do podanego tematu i przedstawić swoje stanowisko. Oznacza to potwierdzenie tezy za pomocą argumentów, które z kolei ilustruje się przykładami.

Argument a przykład

• Teza – pogląd, o którego słuszności jesteśmy przekonani,
  • np. Bycie egoistą nie może prowadzić do pełni szczęścia.
• Argument – dowód potwierdzający ten sąd,
  • np. Myśląc tylko o sobie, często stajemy się przyczyną krzywdy innych ludzi.
• Przykład – konkretna sytuacja z literatury, sztuki, historii, życia itp.
  • np. Zły Pan z II cz. „Dziadów” Adama Mickiewicza za życia dbał o swoje wygody, nie troszcząc się o poddanych. Swoim zachowaniem doprowadził do śmierci przynajmniej dwojga z nich. Po śmierci spotkała go kara – wieczna tułaczka, głód i pragnienie.

Słownictwo do rozprawki z tezą

Ważne przy pisaniu rozprawki:

• Zaplanowanie wypowiedzi (na brudno).
• Wyrażenie własnego zdania (sformułowanie tezy).
• Podanie co najmniej dwóch argumentów potwierdzających tezę.
  • Argumenty powinny być odpowiednie i uszeregowane wg ważności.
• Poparcie argumentów trafnie dobranymi przykładami.
  • Przykłady dobieramy z literatury (najlepiej lektur obowiązkowych), historii, sztuki lub życia.
• Stosowanie wyrażeń służących podkreśleniu własnego stanowiska,
  • np. moim zdaniem…, uważam, że…, jestem przekonany o…, według mnie…, stanowczo sądzę, że… itd.
  • Niezwracanie się bezpośrednio do odbiorcy (nie pisz „wyjaśnię wam, przedstawię wam, zgodzicie się ze mną że…” – te zwroty charakterystyczne są dla przemówienia, nie rozprawki).

Wstęp	Pomocne słownictwo
Wprowadzenie do tematu.1 Sformułowanie tezy.2 Zapowiedź dalszych rozważań.3	1. W dzisiejszych czasach…, Ludzie od zawsze…, Często zastanawiamy się… 2. Według mnie… Uważam, że… Sądzę, że…, Jestem przekonany, że… 3. Postaram się to udowodnić. Postaram się tego dowieść.
Rozwinięcie	Pomocne słownictwo
Argument 11 + przykład 14 Argument 22 + przykład 24 *Argument 33 + przykład 34 Do każdego argumentu z przykładem warto dodać wniosek częściowy. 5	1. Przede wszystkim…, Po pierwsze…, Moim pierwszym argumentem będzie to, że… 2. Po drugie…, Z kolei przejdę do tego, że…, Warto też dodać, że… 3. Na koniec…, Nie należy zapomnieć o tym, że… 4. Dobrym przykładem jest…, Świetnie ilustruje to…, Sytuację taką przedstawiono w… 5. Można więc powiedzieć, że…, To prowadzi do wniosku, że…, Widać więc wyraźnie, że…
Zakończenie	Pomocne słownictwo
Zdanie podsumowujące.1 Powtórzenie tezy. Wnioski końcowe.	1. Podsumowując, uważam, że udało mi się potwierdzić tezę. Podsumowując moje rozważania, stwierdzam, że udowodniłam tezę.

Jak napisać rozprawkę z tezą?

By napisać rozprawkę z tezą, należy ją najpierw przemyśleć i zaplanować. Weźmy taki temat: Kto czyta książki, żyje podwójnie. Czy zgadzasz się ze słowami Umberto Eco? Zgadzam się z przytoczonymi słowami, moja teza będzie więc brzmieć: Uważam, że kto czyta książki, żyje podwójnie. (Gdybym się nie zgodziła, mogłabym postawić tezę: Nie sądzę, że kto czyta książki, żyje podwójnie). Krok po kroku stwórzmy plan. 

Plan rozprawki z tezą

Wstęp

• Wprowadzam do tematu.
• We wstępie MUSZĘ sformułować tezę (Kto czyta książki, żyje podwójnie).
• Rozwijam w kilku zdaniach wstęp i tezę.
• Zapowiadam dalsze rozważania.

Rozwinięcie – argumentacja

• Wybieram min. dwa argumenty (ogólne dowody).
• Każdy argument rozwijam w kilku zdaniach.
• Do każdego argumentu podaję konkretny przykład (z literatury, historii, filmu, życia itp.). Nie streszczam książek.
• Do każdego argumentu z przykładem dodaję krótki wniosek cząstkowy.
• Każdą taką część zapisuję od nowego akapitu.

Zakończenie

• Podsumowuję rozważania (ale nie powtarzam ich słowo w słowo).
• WAŻNE! Powtarzam tezę – to jest wynik mojego rozumowania.
• Formułuję wnioski końcowe.

Argument	Rozwinięcie argumentu	Przykład
Książki pozwalają nam poznać świat, którego w inny sposób nie mamy szansy doświadczyć	Ograniczenia finansowe Problemy zdrowotne Obawy Krótkie życie ludzkie	„Tomek w krainie kangurów” Alfreda Szklarskiego
Literatura pozwala na zrealizowanie nawet najbardziej nierealnych marzeń	Fantastyka: Istnienie innych światów inne wymiary stworzenia magia	„Hobbit, czyli tam i z powrotem” J. R. R. Tolkiena
Pamiętniki  i dzienniki dają nam wiedzę o cudzych doświadczeniach	Życie, historia Pamiętniki to relacja prawdziwych osób o prawdziwych wydarzeniach	„Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego

Rozprawka z tezą – przykład

„Kto czyta książki, żyje podwójnie”. Czy zgadzasz się ze słowami Umberto Eco?

       Literatura już od kilku tysięcy lat towarzyszy ludzkości. Dla jednych jest niewyczerpanym źródłem wiedzy, dla innych stanowi rozrywkę. Umberto Eco, włoski pisarz i filozof stwierdził, że: „Kto czyta książki, żyje podwójnie”. Zgadzam się z nim, że często literatura zapewnia nam to, czego nie możemy doświadczyć w prawdziwym życiu. Postaram się to udowodnić.

       Przede wszystkim książki pozwalają nam poznać świat, którego w rzeczywistości nie mamy szans zobaczyć. Często ludzie nie mogą podróżować, gdyż trapią ich ograniczenia finansowe czy problemy zdrowotne. Pomaga wtedy literatura. Idealnym przykładem może być powieść podróżnicza „Tomek w krainie kangurów” autorstwa Alfreda Szklarskiego. Opisuje ona niespodziewaną wyprawę, w którą wyrusza warszawianin Tomek Wilmowski. Wraz z nim poznajemy Australię: Aborygenów, kangury, emu, psy dingo, akacje i eukaliptusy. Części z nas nigdy nie uda się zawitać do Australii, ale lektura powieści ukazuje nam ten kontynent tak dokładnie, jakbyśmy sami go odwiedzili.

       Kolejnym argumentem może być to, że literatura pozwala na zrealizowanie nawet najbardziej nieprawdopodobnych marzeń. Od wieków pociągają nas inne wymiary, fantastyka i magia. Możliwość poczucia się, jakbyśmy żyli w odmiennym świecie, daje literatura fantastyczna. Świetnym przykładem jest powieść fantasy „Hobbit, czyli tam i z powrotem” autorstwa J.R.R. Tolkiena. Przedstawia piękną mityczną krainę zamieszkaną przez stworzenia takie jak elfy, hobbity, krasnoludy i smoki. Tolkienowski świat porywa, kusi i zachwyca – czytać „Hobbita…”, to jakby żyć w innym wymiarze. Widać więc, że dzięki literaturze możemy odwiedzać fantastyczne lądy i przestrzenie powstałe w wyobraźni autorów.

       Na koniec dodam, że dzięki pamiętnikom i dziennikom możemy poznać doświadczenia innych. Zapoznając się z nimi, odczytujemy prawdziwe ludzkie losy. Lektura „Pamiętnika z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego to idealny przykład tego, jak można oczami młodego chłopaka spojrzeć na odległe w czasie wydarzenia. Autor opisuje wybuch powstania, walki, głód, śmierć i chowanie się po piwnicach, co pozwala nam przeżyć ten czas, tak jak doświadczyli go powstańcy i mieszkańcy okupowanej Warszawy. Pokazuje to, że lektury często pozwalają czytelnikom dokładnie poznać uczucia i doświadczenia innych ludzi.

       Podsumowując moje rozważania, mogę stwierdzić, że słowa Umberto Eco są prawdziwe. Literatura pozwala nam przeżyć więcej, daje nam drugie życie i sprawia, że doświadczamy więcej, niż daje nam zwyczajny żywot. Czasami jest to ucieczka do innego świata, a czasem bywa, że daje nam wgląd w cudze życie. Zawsze jednak nas wzbogaca i często sprawia, że pochłonięci lekturą, zapominamy o rzeczywistości.

Oznaczenia powyższej pracy:
wprowadzenie do tematu
sformułowanie tezy/powtórzenie tezy
zapowiedź dalszych rozważań
podkreślanie kolejności wypowiedzi
sformułowanie argumentu
podanie przykładu
wniosek częściowy
podsumowanie rozważań

Zobacz też: