Jak napisać charakterystykę?

Charakterystyka to opisanie postaci autentycznej lub fikcyjnej, nastawione na ukazanie jej cech charakteru. Cechy te powinny być uzasadnione poprzez przytoczenie odpowiednich zachowań, wypowiedzi lub myśli.

Pisząc charakterystykę, należy unikać dokładnego streszczania życia opisywanej osoby – tym zajmuje się biografia, czyli opis życia. Nie rozpisuj się także na temat wyglądu bohatera. Charakterystyka, jak jej nazwa wskazuje, skupia się na charakterze – właśnie dlatego powinniśmy położyć nacisk na część mówiącą o cechach charakteru, usposobieniu i wyznawanych wartościach.

Opisując cechy, możesz posługiwać się zwrotami i wyrażeniami takimi jak:

Bohater jest osobą…
Cechuje go…
Wyróżnia się…
Odznacza się…
Do jego cech można zaliczyć…

Z kolei przy uzasadnieniu przyda się następujące słownictwo:

Może o tym świadczyć sytuacja, gdy…
Widać to w momencie, kiedy…
Ujawnia się to wtedy, gdy…
Bohater dowiódł tego poprzez…

Plan charakterystyki

Wstęp: przedstawienie postaci	Jak się nazywa? Skąd ją znamy – bohater książki? filmu? osoba znana? Ile ma lat? Skąd pochodzi? Czym się zajmuje? itp.
Rozwinięcie I: wygląd	Wzrost, budowa ciała, sposób ubierania się, kolor włosów i oczu, kształt ust itp.
Rozwinięcie II: cechy charakteru z uzasadnieniem	Cechy charakteru, usposobienie, wyznawane wartości (poparte konkretnymi zachowaniami, wypowiedziami itp.)
Zakończenie: ocena postaci	Jak oceniam postać? Co o niej myślą inni? Czy jest pozytywna/negatywna? Czy warto ją naśladować?

Przykładowa charakterystyka

Charakterystyka Balladyny

Balladyna to tytułowa bohaterka tragedii Juliusza Słowackiego o tym samym tytule. Jest córką ubogiej wdowy i siostrą Aliny, całkowicie od niej różną. Jej głównym celem jest zdobycie władzy, dlatego decyduje się popełnić szereg zbrodni.

Balladyna jest piękna. Kirkora, który widzi ją po raz pierwszy, urzekają jej krucze włosy, czarne oczy oraz alabastrowa cera. Dziewczyna bardzo dba o swój wygląd. Gdy po popełnieniu zbrodni na jej czole pojawia się krwawe znamię, zasłania je czarną opaską.

Bohaterka daje się poznać jako osoba leniwa i faworyzowana przez matkę. Podczas gdy Alina zastanawiała się, jak odciążyć matkę z pracy w polu, dla Balladyny liczył się tylko odpoczynek. Nie była nawykła do wykonywania domowych czynności. To było też przyczyną jej porażki w zawodach z siostrą, której nagrodą miał być ślub z księciem Kirkorem. Nieprzyzwyczajona do zbierania owoców leśnych poległa z kretesem, mając ledwie kilka malin na dnie dzbana, podczas gdy Alina zebrała ich pełne naczynie. Tutaj ujawnia się kolejna cecha kobiety – bezwzględność. Balladyna, choć wiedziała, że postępuje źle, nie zawahała się zabić siostry. Co więcej, postawiona przed możliwością, by przywrócić ją do życia, zdecydowanie odmówiła. Jej ofiarą padli także inni bohaterowie tragedii. Balladyna do celu szła po trupach – dosłownie i w przenośni. O jej obłudzie świadczy fakt, że zdradziła zaufanie Kirkora. Choć wyznała mu miłość, później w nocy wyszła do lasu na spotkanie ze swoim kochankiem Grabcem. Następnie zawierzyła Kostrynowi, za nic mając zdanie męża i małżeńską przysięgę.

Balladyna to przykład bohaterki negatywnej. Jej zachowanie zasługuje na potępienie. Opanowana żądzą władzy posunęła się do najniecniejszych czynów i nie wahała podnieść ręki na siostrę, męża, a nawet starą kochającą nad życie matkę. Jej postawa oburza, zaś los, jakiego doświadczyła, pokazuje, że za popełniane winy czeka nas kara.

Charakterystyka Jacka Soplicy

Jacka Soplicę, znanego również jako ksiądz Robak, można uznać za jednego z głównych bohaterów polskiej epopei narodowej „Pan Tadeusz” autorstwa Adama Mickiewicza. Jest on szlachcicem litewskim, ojcem tytułowego Tadeusza. W utworze Jacka Soplicę poznajemy jako księdza Robaka, benedyktyna i emisariusza przynoszącego ważne wiadomości.

Jacek Soplica w młodości był przystojnym mężczyzną, typowym sarmatą, szlachcicem uwielbiającym biesiady, hulanki i pojedynki. Powodzenie i szacunek zapewniały mu uroda, siła i towarzyska dusza. Jednak to zawadiactwo, pijaństwo i awanturnictwo były głównymi jego przymiotami. Lubił dobrze się zabawić, unikał pracy jak ognia. Dowodem na to mogą być legendy, w jakie w Soplicowie obrosła jego postać. Mówiło się, że nie było drugiego takiego awanturnika. Całe życie młodzieńca toczyło się wokół pojedynków. Z natury był porywczy, a dodatkowo podburzony alkoholem, chętnie wdawał się w liczne bójki i pojedynki. Traktował je wręcz jak swoje hobby – nic nie mogło go powstrzymać przed okazją do sprawdzenia się w bijatyce. Pomimo tych wad był lubiany w Soplicowie za odwagę i często wiódł prym w imprezach, zaś przyjemna powierzchowność zjednywała mu liczne wielbicielki.

Wśród kobiet, którym zawrócił w głowie, była także Ewa Horeszko, córka jego przyjaciela Horeszki. Jacek rozpoczął starania o jej rękę, lecz okazało się, że przyjaźń jej ojca była udawana. Na obiedzie podano mu czarną polewkę, symbol odmowy ręki szlachcianki. W sercu Soplicy pozostała wielka uraza do fałszywego kompana. Kierowany impulsem Jacek wykorzystał okazję podczas najazdu Moskali i zastrzelił ojca swej ukochanej. Dowodzi to jego mściwości i porywczości. Soplicę uznano za zdrajcę narodu i mordercę, musiał więc wyjechać na emigrację.

Podczas wygnania bohater postanowił odmienić swoje życie. Zdawał sobie sprawę
z tego, że morderstwo, jakiego się dopuścił, na zawsze będzie ciążyło na jego sumieniu. Wiedział też, że nie zdoła tego odwrócić. Zrozumiał, ze musi postarać się jakoś zrównoważyć zło dobrem. Nie oszczędzając się, walczył za kraj, później wstąpił do zakonu i pokornie przyjął nazwisko Robak, żeby podkreślić, jak marne było jego dotychczasowe życie. Jako patriota postanowił podjąć się niebezpiecznej roli emisariusza – gońca na frontach wojennych. Kilkakrotnie złapany przez zaborców, poddawany był strasznym torturom. Za każdym razem jednak uchodził z życiem, nie puszczając pary z ust. Świadczy to o jego wiarygodności i byciu godnym zaufania. Postrzegano go jako człowieka darzonego szacunkiem, skromnego, a równocześnie tajemniczego. Po powrocie incognito do Soplicowa pogodził ród Horeszków i Sopliców, zwaśnione od czasów jego młodości, i uzyskał przebaczenie od Gerwazego. Umarł, mając nadzieję, że dobre uczynki choć trochę zrównoważyły błędy jego młodości.

By odkupić winy, Jacek Soplica zmienił swoje życie. Zamordowanie Horeszki było momentem przełomowym, po którym musiał wybrać – albo czynienie zła do końca życia, albo próba odkupienia grzechów. Wybierając tę drugą drogę, wyprowadził swoje życie na linię prostą. Chociaż wymagało to od niego wielu wyrzeczeń, poświęcenie przyniosło ulgę dla udręczonego sumienia. Chociaż nie pochwalam działań bohatera w jego młodości, sądzę, że Soplica jako ksiądz Robak jest wzorem do naśladowania. Jego historia pokazuje, że nigdy nie jest zbyt późno – zawsze można odmienić swoje życiu i wrócić na właściwą drogę.