Gatunki synkretyczne

Czym są gatunki synkretyczne?

Gatunkami synkretycznymi nazywamy takie literackie, których nie można zakwalifikować do tylko jednego rodzaju lub gatunku literackiego. Posiadają cechy co najmniej dwóch z trzech rodzajów (czyli epiki, liryki lub dramatu) bądź cechy co najmniej dwóch gatunków literackich.

Przykłady utworów synkretycznych

Pochodząca z epoki romantyzmu ballada (np. „To lubię” czy „Świteź” Adama Mickiewicza) jest gatunkiem synkretycznym, gdyż:

• poetycki język, nastrojowość i emocjonalność to elementy pochodzące z liryki,
• przedstawia wydarzenia, o których opowiada narrator – są to cechy epiki,
• zawiera dialogi i akcję, podobnie jak dramat.

Dramat romantyczny, również powstały w romantyzmie, jest gatunkiem synkretycznym. Jako przykład można podać „Dziady” Adama Mickiewicza.

• Jest to utwór przeznaczony do wystawienia na scenie, zbudowany z aktów i scen. Dzieli się na tekst główny (dialogi i monologi bohaterów) oraz didaskalia, czyli tekst poboczny (wskazówki autora dla reżysera, aktorów i scenarzysty). Są to elementy charakterystyczne dla dramatu.
• Pojawiają się w nim inne gatunki literackie, takie jak pieśń, hymn czy modlitwa – należące do liryki. 
• W „Dziadach” znajdziemy także bajkę, która jest gatunkiem zawierającym narrację i opowiadającym o wydarzeniach – pochodzi z epiki.

Biblia jako dzieło synkretyczne

Słowa synkretyzm możemy użyć także w odniesieniu do Biblii. Jest ona zbiorem ksiąg spisywanych przez różnych autorów w długim okresie – najstarsze teksty biblijne powstawały już od około X wieku przed naszą erą, zaś księgi Nowego Testamentu powstały w pierwszej połowie I wieku naszej ery. Biblia składa się z różnych gatunków literackich, dlatego można nazwać ją dziełem wielogatunkowym. 

Gatunki występujące w Biblii:

• pieśni,
• hymny,
• psalmy,
• ody,
• przypowieści, 
• listy,
• kazania,
• modlitwy,
• treny,
• sagi (opowieści o dziejach rodzin).