Depresja

Na skróty:

depresja

Czym jest depresja?

Uczucie smutku i przygnębienia znane jest każdemu człowiekowi, a okresowe doświadczanie tych emocji jest zupełnie naturalne. Depresja jednak to coś innego. Jest zaburzeniem psychicznym objawiającym się długotrwałym znacznym obniżeniem nastroju utrudniającym bądź uniemożliwiającym normalne funkcjonowanie.

Depresja to choroba mająca podłoże psychologiczne, socjologiczne lub genetyczne. Może być wywołana jakimś zdarzeniem – doświadczeniem przemocy, wykluczeniem, utratą kogoś bliskiego, zerwaniem z ukochaną osobą czy niepowodzeniem, może też wiązać się z predyspozycjami genetycznymi i pojawiać się w rodzinie w kolejnych pokoleniach. Jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych – Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że cierpi na nią już ponad 264 miliony ludzi.

Ważne jest, aby uzmysłowienie sobie, że depresja wymaga leczenia. Nieleczona może prowadzić do długotrwałego cierpienia, wycofania, niepowodzeń w życiu osobistym i zawodowym, a także myśli samobójczych i prób odebrania sobie życia. Blisko 800 000 ludzi umiera każdego roku w wyniku samobójstw, a odebranie sobie życia jest drugą przyczyną śmierci osób w wieku 15-29 lat. Każdy podejrzewający u siebie objawy tego zaburzenia powinien zgłosić się po profesjonalną pomoc.

Objawy depresji

Istnieje wiele różnych objawów depresji, gdyż schorzenie to dotyka ludzi w różny sposób. Do niepokojących sygnałów zawsze należą utrzymujące się:

  • stałe i przejmujące uczucie smutku, złości bądź zdenerwowania,
  • brak energii i stałe zmęczenie,
  • stałe poczucie beznadziei i brak wiary w lepszą przyszłość,
  • przekonanie o byciu samotnym i niezrozumianym przez innych,
  • samokrytycyzm, obwinianie się, brak wiary w siebie,
  • utrata zainteresowania hobby, które kiedyś sprawiało wiele radości,
  • znaczne ograniczenie lub zerwanie relacji z przyjaciółmi i bliskimi,
  • unikanie przebywania z ludźmi,
  • zmiana nawyków żywieniowych – przejadanie się lub utrata apetytu,
  • zaburzenia snu – bezsenność lub przesypianie większości dnia,
  • trudności z koncentracją i zapamiętywaniem,
  • samookaleczanie się,
  • myśli samobójcze.

mam-depresje-co-robic

Mam depresję – co mogę zrobić?

Jeśli rozpoznajesz u siebie jeden bądź kilka objawów, dla własnego dobra nie czekaj i jak najszybciej zgłoś się po pomoc. Porozmawiaj z rodzicami, zaufaną dorosłą osobą, pedagogiem lub psychologiem szkolnym. Konieczne jest spotkanie z psychologiem lub psychiatrą, który oceni, czy rzeczywiście cierpisz na depresję i jakie należy podjąć leczenie. Może ono obejmować terapię, farmakoterapię, albo też połączenie ich obu. Lekarz, w zależności od tego, czego potrzebujesz, odpowiednio poprowadzi terapię.

Oprócz tego istnieje parę technik, które mogą pomóc ci w walce z depresją. Pamiętaj jednak, że stosowanie ich nie zastąpi rozmowy z profesjonalistą.

  • Staraj się przebywać z ludźmi, którym ufasz i którzy chcą dla ciebie dobrze. Jest to trudne, gdyż osoby cierpiące na depresję mają tendencję do izolowania się. Pamiętaj jednak, że towarzystwo i wsparcie rodziny i przyjaciół może pomóc z uczuciem osamotnienia.
  • Rozmawiaj z bliskimi. Mów im o swoich lękach i uczuciach. Słuchaj ich opinii. Pomoże ci to spojrzeć na wszystko z dystansu.
  • Przeznacz część swojego czasu tylko dla siebie. Zaopiekuj się sam sobą – zrób coś, co sprawia ci przyjemność. Może to być ciepła kąpiel, wysłuchanie ulubionej płyty z zamkniętymi oczami, spacer w ulubione miejsce czy obejrzenie ulubionego filmu. Daj sobie czas i pozwól się skupić na sobie samym. Rób to jak najczęściej.
  • Cierpiąc na depresję, trudno jest działać efektywnie. Postaraj się jednak podejmować wysiłek. Przydatne mogą okazać się planery. Zaplanuj, co musisz zrobić w danym dniu bądź tygodniu. Uwzględnij codzienne zajęcia (higienę osobistą, posiłki, ćwiczenia fizyczne, czas na nocny odpoczynek i godzinę pobudki) i te aktywności, które kiedyś sprawiały ci radość (spotkanie z przyjaciółmi, obejrzenie filmu, spacer z psem, przeczytanie książki). Zrealizowanie chociaż części zadań może poprawić twoje samopoczucie. Nie spiesz się i nie oczekuj natychmiastowych efektów. Daj sobie czas – nie musisz robić wszystkiego naraz, a do zadań podchodź elastycznie. Pamiętaj, że jeśli nie uda ci się czegoś zrobić, nie oznacza to końca świata.
  • Zidentyfikuj pojawiające się w twojej głowie automatyczne negatywne myśli. Zwykle wyskakują się same i zatruwają twój sposób myślenia. Analizuj, co przewija się przez twoją głowę i uświadamiaj sobie, dlaczego tak się dzieje. Pomoże ci w tym profesjonalista. Przykłady negatywnych schematów myśli:
    • „Czuję się głupia, bo taka jestem”, „Czuję się nic nie warty, więc taki jestem” – nie traktuj emocji jakby były faktami, są to tylko uczucia i mogą nie mieć nic wspólnego z rzeczywistością.
    • „Muszę lepsze oceny”, „W tym wieku powinienem już mieć dziewczynę” – nie narzucaj na siebie zbyt wiele presji i oczekiwań, gdyż możesz im nie sprostać, a to pogorszy twój nastrój. Pamiętaj, że ludzie mają swoje wady, a żaden człowiek nie jest idealny.
    • „Nie zdałam egzaminu, jestem do niczego”, „Wyrzucili mnie z drużyny, to mój koniec” – nie traktuj życia w kategoriach wszystko albo nic. Jedna porażka nie przekreśla twoich szans na późniejsze powodzenie. Pamiętaj, że nic nie jest tylko białe lub czarne – istnieje wiele odcieni szarości.
    • „Nauczyciel się do mnie nie uśmiechnął, musi uważać mnie za idiotkę”, „Dziewczyna nie odpisała na moją wiadomość, na pewno ma mnie dość” – nie wyciągaj pochopnych wniosków na podstawie czyjegoś zachowania. Inni mogą mieć gorszy dzień, być zabiegani, zmartwieni bądź nieuważni.
    • „Nigdy mi sie nic nie udaje”, „Zawsze robię z siebie głupka” – nie generalizuj. Rzadko kiedy coś się dzieje „zawsze” bądź nie dzieje się „nigdy”. Jeśli się zastanowisz, znajdziesz na to wiele przykładów.

Pamiętaj, że depresję można leczyć. Czasami wystarczy rozmowa z psychologiem, może też być potrzebna terapia bądź zapisanie leków przez psychiatrę. Ważne jest, by nie obawiać się sięgnąć po pomoc. Szacuje się, że około miliarda ludzi cierpi na zaburzenia psychiczne – depresję, stany lękowe, wypalenie zawodowe, uzależnienia itp. Dbanie o zdrowie psychiczne powinno więc być traktowane na równi z dbaniem o zdrowie fizyczne.

dziecko-i-depresja

Moje dziecko ma depresję – jak mu pomóc?

Jeśli zauważasz u swojego dziecka objawy depresji, koniecznie zabierz je na wizytę do specjalisty. Możesz skorzystać z pomocy Poradni Zdrowia Psychicznego, Poradni Pedagogiczno-Psychologicznych, Ośrodków Interwencji Kryzysowej, zgłosić się po poradę do lekarza rodzinnego bądź bezpośrednio do psychologa lub psychiatry.

Pamiętaj o wsparciu, jakie musisz okazywać swojemu dziecku każdego dnia. Interesuj się jego sprawami, rozmawiaj, motywuj pozytywnie, ale równocześnie staraj się nie nakładać na nie presji. W dzisiejszych czasach oczekiwania wobec dzieci są bardzo wysokie i nie każdy młody człowiek jest im w stanie sprostać.

  • Nie bagatelizuj problemu, uznając objawy depresji za lenistwo, marudzenie bądź złą wolę. Pamiętaj, że depresja jest chorobą, nie decyzją.
  • Nie zmuszaj dziecka do podejmowania aktywności, organizując mu zajęcia i na siłę wyciągając z domu. Bądź blisko, ale nie narzucaj się.
  • Nie staraj się go na siłę rozweselić, gdyż może to przynieść odwrotny skutek.
  • Zachęcaj delikatnie dziecko do podejmowania aktywności fizycznej, rozwijania swoich zainteresowań czy utrzymywania kontaktów z przyjaciółmi.
  • Przypominaj o rutynowych czynnościach takich jak mycie zębów, odrabianie zadania domowego czy godziny pójścia spać. Możesz pomagać, ale nie wykonuj za niego czynności.
  • Staraj się odradzać dziecku podejmowanie decyzji – depresja sprawia, że postrzeganie świata może być zaburzone, a decyzje podjęte pod wpływem emocji.
  • Nie zrażaj się zmianami humoru dziecka. Są one spowodowane chorobą i nie są wymierzone przeciwko tobie.
  • Nie unikaj rozmów o depresji i zachowaj szczególną czujność w przypadku podejmowania przez dziecko tematu samobójstwa. Nie panikuj, nie ucinaj rozmowy – niezależnie od tego, jak bardzo cię to przeraża. Rozmawiaj, wspieraj, zapewniaj o swojej miłości i wartości dziecka, przypominaj o tym, że myśli te są skutkiem choroby. Zawsze też w takim przypadku skontaktuj się z lekarzem.
  • Wspieraj chorego w kontynuowaniu terapii. Ważne są regularne wizyty u lekarza i przyjmowanie leków, jeśli zostały przepisane.
  • Pamiętaj o sobie – opieka nad dzieckiem chorującym na depresję może być stresująca i wyczerpująca. Jeśli czujesz bezsilność, złość, cierpisz na bezsenność lub stany lękowe, nie wahaj się skorzystać z profesjonalnej pomocy.

Opracowano z pomocą: youngminds.org.uk, nhsinform.scot, twarzedepresji.pl, who.int

Przydatne linki: