Jak zrozumieć, czym jest styl?
Wyobraź sobie, że wchodzisz do gabinetu dyrektora i mówisz do niego: „Cześć”, rozsiadając się wygodnie na fotelu i kładąc nogi na jego biurku. Lub spotykasz swoją babcię, która, widząc cię, odwraca bejsbolówkę daszkiem do tyłu i przybija ci piątkę, wrzeszcząc radośnie: „Joł!”. Spróbuj jeszcze zwizualizować sobie trzyletnie dzieci w przedszkolu, które zapytane o to, jakie potrawy lubią najbardziej, rozpoczynają dyskusję, używając zwrotów typu: „zważywszy na preferencje kulinarne”, „wysublimowany smak”, „elementy kuchni molekularnej”. Widzisz, że najogólniej mówiąc, coś tu nie pasuje. Pojęcie stylu wiąże się nie tylko z wyglądem czy sposobem bycia, ale także ze sposobem wyrażania się – w pewnych sytuacjach komunikacyjnych wypowiadamy się w określony sposób.
Styl wypowiedzi
Styl w wypowiedzi zdefiniować można jako dobór odpowiednich środków językowych w zależności od celu wypowiedzi. Innym językiem posługujemy się w towarzyskiej rozmowie z przyjaciółmi, inaczej mówimy w urzędzie czy ze starszą nieznaną nam osobą. Różne środki dobieramy także, pisząc podanie lub rozprawkę, czy wiersz o tematyce miłosnej.
Cechy dobrego stylu
Przede wszystkim należy pamiętać, by styl powinien być dopasowany do celu wypowiedzi. Powinniśmy pisać w jasny sposób i tak, by inni nas rozumieli (komunikatywność). W przypadku stylu naukowego zadbajmy o odpowiednią szczegółowość, zaś w stylu urzędowym – jak największą zwięzłość. Pisma w stylu artystycznym i potocznym powinny zaś być żywe, obrazowe i sugestywne.
Style funkcjonalne
Wyróżniamy pięć głównych stylów wypowiedzi. Każdy z nich ma inne cele i posługuje się odmiennymi środkami. Wg definicji zaś styl to „zespół środków językowych wybieranych przez autora tekstu ze względu na ich przydatność do realizacji celu wypowiedzi”.
Styl potoczny
Używany głównie w języku mówionym wśród osób, które się znają. Charakteryzuje się bogatą frazeologią, elementami slangowymi, zabarwieniem uczuciowym, i drobnymi błędami, takimi jak uproszczenia w budowie zdania, niepełne i urywane zdania czy mało istotne błędy językowe.
Styl naukowy
Stosowany jest przez naukowców i fachowców w danej dziedzinie. Używa się go w tekstach naukowych. Charakteryzuje go stosowanie wielu terminów, symboli, wzorów. Zdania są często zawiłe, wielokrotnie złożone, skomplikowane. Często pojawiają się słowa: wynikanie, pochodzenie, obserwacja, wniosek, teza, przesłanka itp.
Styl artystyczny
Używany w literaturze. Polega na tworzeniu obrazów poetyckich za pomocą nietypowych połączeń słów i posługiwaniu się środkami artystycznymi (metafory, porównania, onomatopeje itp.). Słownictwo jest oryginalne, bogate i wyszukane, wpływające na wyobraźnię odbiorcy.
Styl urzędowy
Obejmuje wszelkie pisma o charakterze urzędowym: akty prawne, wezwania, podania, protokoły, sprawozdania z posiedzeń, itp. Jest on szablonowy, zawiera utarte zwroty i sformułowania. Jest bardzo zwięzły i oficjalny. Często pojawia się strona bierna i używa się punktów, paragrafów, podpunktów itp.
Styl publicystyczny
Używany w mediach – gazetach, telewizji, internecie. Przeznaczony dla wielu odbiorców. Jego celem jest informowanie i komentowanie aktualnych wydarzeń. Wypowiedź w stylu publicystycznym musi być zrozumiała i sugestywna. Styl ten jest bardzo zróżnicowany – w zależności od odbiorcy (relacja z meczu, reportaż, opinia).
Język polski 