Podmiot

Podmiot - pytania i podział. Podmiot gramatyczny, logiczny, domyślny i szeregowy

Co to jest podmiot?

Podmiot to część zdania oznaczająca wykonawcę czynności, o której mowa w orzeczeniu. Podmiot odpowiada na pytania: kto? co? Może być wyrażony różnymi częściami mowy, np. rzeczownikiem, liczebnikiem czy zaimkiem.

Typy podmiotów

  • Podmiot gramatyczny – wyrażony jest w mianowniku (kto? co?):
    • Nauczyciel podyktował zadanie.
    • Kotek zamruczał radośnie.
    • Spojrzał na mnie tylko Marek.
  • Podmiot logiczny – wyrażony w dopełniaczu (kogo? czego?):
    • Nie ma dymu bez ognia.
    • Zabrakło mu czasu.
    • Tu jest jagód od groma.
  • Domyślny – nieobecny bezpośrednio w zdaniu, domyślamy się go z formy orzeczenia:
    • Pojechaliśmy do domu. (my)
    • Pójdę po zakupy. (ja)
    • Żartujesz! (ty)
  • Szeregowy – kilka wykonawców czynności:
    • Tomek, Łukasz i Jakub grali w piłkę.
    • Wujek i ciocia byli zachwyceni.
    • Najbardziej smakowały nam warzywa i ser.
  • *Podmiot towarzyszący – kilka wykonawców, w tym jeden główny:
    • Kasia z Mileną robiły gazetkę.
    • Ola z Ulą malują pokój.

Zdania bezpodmiotowe

Istnieją takie zdania, które nie zawierają podmiotu. Nazywamy je zdaniami bezpodmiotowymi i zazwyczaj zawierają orzeczenia wyrażone formami nieosobowymi czasowników zakończonymi na -no, -to lub wyrazami takimi jak uprasza się, zanosi się, mówi się. Tak jak w zdaniach:

  • Ogłoszono alarm przeciwpowodziowy.
  • Odkryto nieznany gatunek motyla.
  • Mówi się o rychłym ślubie księcia.
  • Zanosi się na burzę.

Jak znaleźć podmiot w zdaniu?

Aby znaleźć podmiot, najpierw należy odnaleźć najważniejszą część zdania – orzeczenie. Wówczas zadajemy sobie pytanie, kto wykonuje czynność. Przykładowo:

  • Mój przyjaciel zdobył nagrodę.
    • Najpierw szukamy orzeczenia (co robi? co się z nim dzieje?): zdobył
    • Zadajemy pytanie, kto wykonuje czynność z orzeczenia: kto zdobył?
    • Podmiot: przyjaciel.
  • Pudełka i poduszki służą mojemu kotu.
    • Najpierw szukamy orzeczenia (co robi? co się z nim dzieje?): służą
    • Zadajemy pytanie, kto wykonuje czynność z orzeczenia: co służy?
    • Podmiot: pudełka i poduszki.
  • Książka została kupiona przez ucznia.
    • Najpierw szukamy orzeczenia (co robi? co się z nim dzieje?): została kupiona
    • Zadajemy pytanie, kto wykonuje czynność z orzeczenia: co zostało kupione?
    • Podmiot: książka.

Istnieje duże prawdopodobieństwo pomylenia podmiotu i dopełnienia, dlatego podmiotu należy szukać według powyższego wzoru.

Sprawdź swoją wiedzę z podmiotu i orzeczenia
– test z odpowiedziami

Zobacz też: 
Pozostałe części zdania i zagadnienia dotyczące składni