Oskar i pani Róża

By przeczytać streszczenie szczegółowe książki „Oskar i pani Róża”, kliknij poniżej:

Oskar i pani Róża – opracowanie

Autor: Eric Emmanuel Schmidt
Rok powstania: 2002
Epoka: współczesność

Rodzaj i gatunek literacki

Rodzajem literackim książki “Oskar i pani Róża” jest epika:

Mamy narrację, czyli przedstawienie wydarzeń przez narratora.
Narracja jest tutaj pierwszoosobowa, czyli prowadzona w pierwszej osobie czasownika.
Narratorem jest główny bohater – Oskar, a w ostatnim liście pani Róża.
Pojawiają się różne wątki, które składają się na fabułę, czyli całość wydarzeń.
Występują też bohaterowie, a utwór, jak większość dzieł epickich, pisany jest prozą.

Z kolei gatunek literacki książki określany jest różnie, najczęściej jako powiastka filozoficzna. Choć „Oskar i pani Róża” nie jest obszerną książką, zawiera wszystkie cechy powieści:

istnieje wiele wątków,
jest podzielony na rozdziały,
występuje wielu bohaterów,
zawiera wiele opisów i dialogów.

Powiastka filozoficzna (powiastka – mała powieść) skupia się na prezentowaniu pewnej idei światopoglądowej i skłania czytelnika do refleksji. Dzięki historii Oskara mamy okazję zastanowić się nad tym, czym dla człowieka i jego bliskich jest choroba, poznać znaczenie śmierci oraz ideę traktowania życia jak daru, który nie jest nam dany na wieczność.

Utwór pisany jest w formie listów, dlatego często określa się go mianem powieści epistolarnej.

Geneza utworu

Do stworzenia postaci Róży zainspirowała autora jego przyjaciółka. Gdy zmarł jej syn, postanowiła stworzyć hospicjum, ale Schmitt przekonał ją, aby zamiast tego została wolontariuszką w szpitalu dla dzieci. W tamtym czasie we Francji takimi wolontariuszkami mogły być tylko kobiety i, by odróżniać się od lekarzy, nosiły one różowe koszule. Ich zadaniem było wspieranie dzieci, rozbawianie ich i uspokajanie przed często nieprzyjemnymi badaniami. By to zrobić, zwykle wymyślały zabawne historie.
Autor zawarł też w utworze swoje wspomnienia z dzieciństwa – w każdy czwartek i sobotę spędzał czas w szpitalach dziecięcych lub ośrodkach dla dzieci niesłyszących i niepełnosprawnych, w których jego ojciec pracował jako kinezjoterapeuta. Schmitt zawiązał w tych szpitalach wiele przyjaźni i przyzwyczaił się do choroby.
Inspiracje pochodzą też z osobistych doświadczeń autora, gdy wielu jego bliskich chorowało i zmarło.
Celem Érica-Emmanuela Schmitta było napisanie dzieła, które pozwoliłoby czytelnikom przestać bać się śmierci i życia, a także zachęcić ich do cieszenia się każdą chwilą i wykorzystywania w życiu swojej wyobraźni.

Czas i miejsce akcji

Akcja utworu rozgrywa się w czasach współczesnych i obejmuje ostatnie dni grudnia – jednym z nich jest Boże Narodzenie.
Miejscem akcji jest głównie szpital dziecięcy, szpitalny park i kaplica, a podczas jednego dnia – dom pani Róży.

Bohaterowie

Oskar – chory na białaczkę chłopiec z powodu braku włosów nazywany przez kolegów Jajogłowym. Właśnie przeszedł nieudany przeszczep szpiku i jest świadomy, że niedługo umrze.
Róża – starsza pani pracująca w szpitalu jako wolontariuszka, którą chłopiec nazywa ciocią, i która często opowiada chłopcu o tym, jak walczyła w zapasach jako Dusicielka z Langwedocji.
Rodzice Oskara – w rozmowach z synem unikają tematu śmierci i nie potrafią z Oskarem szczerze rozmawiać. Zamiast tego przynoszą mu drogie prezenty.
Doktor Dusseldorf – lekarz Oskara bardzo martwiący się nieudanym przeszczepem i obwiniający się, że nie potrafił wyleczyć chłopca.
Peggy Blue – dziewczynka cierpiąca na chorobę krwi powodującą, że jej skóra przybiera niebieskawy odcień.
Sandrine – dziewczynka chorująca na białaczkę i z powodu czarnej peruki z grzywką nazywana Chinką.
Brigitte – dziewczynka z zespołem Downa.
Pop Corn – chłopiec leczony w szpitalu z powodu otyłości.
Bekon – poparzony chłopiec, który w nocy krzyczy i wije się z bólu.
Einstein – chłopiec cierpiący na wodogłowie.

By przeczytać szczegółowe streszczenie lektury „Oskar i pani Róża”, kliknij poniżej:

Oskar i pani Róża – test z odpowiedziami

Charakterystyka Oskara

Oskar ma dziesięć lat, ale sam pisze, że wygląda na siedem. Jest chory na białaczkę i mieszka w szpitalu. Właśnie przeszedł nieudany przeszczep szpiku i zdaje sobie sprawę ze swojego poważnego stanu. Jest samotny i potrzebuje wsparcia, ale dostrzega, jak zmieniło się wobec niego zachowanie ludzi – pracownicy szpitala zaczęli zachowywać dystans, rodzice nie wiedzieli, jak z nim rozmawiać i zamiast tego przynosili mu prezenty, a przyjaciele nie słyszeli jego pytań dotyczących śmierci. To wszystko świadczy to o jego wrażliwości i dojrzałości oraz o zmyśle obserwatora. Oskar ma w sobie wiele złości i czuje się bezsilny, ale gdy za radą cioci Róży zaczyna pisać listy i przeżywać swoje życie, staje się spokojniejszy i godzi się z losem. W trakcie ostatnich dni swojego życia dowiaduje się, co jest dla niego ważne, przeżywa miłość i godzi się ze swoimi rodzicami. Zbliża się do Boga i zaczyna odczuwać jego obecność, co pomaga mu opanować strach przed śmiercią. Wiara daje mu oparcie, pozwala mu docenić życie i zrozumieć, że Bóg chce, aby codziennie patrzeć na świat tak, jakby widziało się go po raz pierwszy.

Charakterystyka cioci Róży

Ciocia Róża z kolei to starsza kobieta o wielkiej wrażliwości, która pracuje w szpitalu jako wolontariuszka, czyli osoba, która bezinteresownie poświęca swój czas, aby nieść pomoc innym. Różę łączy z Oskarem szczególna więź – tylko on nazywa ją ciocią. Wymyśla ona dla chłopca zabawne historyjki o swojej przeszłości – twierdzi, że była Dusicielką z Lagwedocji, słynną zapaśniczką, która wygrała sto sześćdziesiąt walk. Świadczy to o jej kreatywności i wielkiej wyobraźni. Kobieta jest bardzo troskliwa – wspiera Oskara i stara się mu tłumaczyć, dlaczego ludzie zachowują się, jakby się go bali i nie mówią mu prawdy. Pomimo poważnego stanu chłopca Róża zachowuje radość i optymizm. Sugeruje, by Oskar pisał listy do Boga i traktował każdy dzień swojego życia jak dziesięć lat. Namawia go też, by prosił Boga o sprawy duchowe. Zawsze jest blisko, by chłopiec mógł jej się zwierzyć i opowiedzieć o swoim dniu. Dzięki niej Oskar przeżywa swoje życie i godzi się przed śmiercią z rodzicami, zaś ona dzięki niemu odnalazła radość i wiarę, a po jego odejściu czuła się przepełniona miłością.

Listy Oskara do Boga

Powieść pisana jest w formie listów. Oskar czuł, że nienawidzi swoich rodziców za to, że po nieudanym przeszczepie nie mówią mu prawdy, i złościło go, że nikt nie chciał z nim rozmawiać o śmierci. Choć chłopiec tak jak jego rodzice był niewierzący, Róża doradziła mu, by zaczął pisać listy do Pana Boga. Dzięki temu mógłby poczuć się mniej samotnym, dzielić się swoimi przemyśleniami i każdego dnia móc prosić o sprawy duchowe, takie jak cierpliwość czy zrozumienie. Gdy okazało się, że chłopcu pozostało około dwunastu dni życia, kolejnym jej pomysłem było, by każdy dzień traktował jak dziesięć lat – dzięki temu poczuł, że ma możliwość doświadczenia całego swojego życia. Oskar zbliżył się do Boga, gdyż poczuł, że zna on cierpienie i towarzyszy każdemu człowiekowi w trudnych chwilach. Mógł również zastanowić się nad swoimi uczuciami, postępowaniem i popełnianymi błędami. Pisanie listów dało mu możliwość wglądu w siebie, zrozumienia uczuć swoich i bliskich, odnalezienia wiary i sensu życia, a także uporania się z nadchodzącą śmiercią.

Motyw Boga

Kiedy pani Róża proponuje Oskarowi pisanie listów do Boga, chłopiec jest sceptyczny. Uważa, że jego rodzice są „głupi i niewierzący”, sam również nie wierzy. Jednak kobieta sugeruje, że może zrobić coś przeciwnego niż jego rodzice i spróbować uwierzyć. Z czasem Bóg staje się Oskarowi coraz bliższy. Widząc postać Jezusa przybitego do krzyża, ogarnia go współczucie i złość. Wówczas pani Róża daje mu poradę: Proponuję ci, Oskarze, żebyś się nie bał, żebyś był ufny. Spójrz na twarz Pana Boga na krzyżu: znosi cierpienie fizyczne, ale nie cierpi duchowo, bo ufa. I nawet gwoździe już mu tak nie doskwierają. Powtarza sobie: boli mnie, ale nie ma w tym nic złego. To są korzyści, które przynosi wiara. I to właśnie chciałam ci pokazać. Chłopiec jest przekonany, że to dzięki Bogu odnalazł spokój. To on zesłał mu uczucie, że każdy dzień jest ważny, liczy się każdy moment. I chociaż momentami lubił Boga „mniej”, czuł i cenił jego obecność. Przed śmiercią na stoliku obok łóżka położył kartonik z napisem: Tylko Bóg może mnie obudzić. Pani Róża, autorka ostatniego listu, dziękuje Bogu za doświadczenie obecności Oskara. Mówi, że chłopiec przyniósł jej radość, przepełnił ją miłością i także jej pomógł wierzyć w Boga.