Współczesność

By obejrzeć prezentację o współczesności, kliknij poniżej:

Najważniejsze informacje o współczesności

Czasy współczesne to najprościej mówiąc okres, w którym obecnie żyjemy. Póki co nie istnieje jedna główna myśl, która charakteryzuje nasze czasy. Rzeczywistość, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę światopogląd i technologię, zmienia się niezwykle prędko. Inaczej wygląda więc życie w XXI wieku, a inaczej wyglądało na przełomie tysiącleci, podczas transformacji ustrojowej, w czasach PRL-u czy tuż po wojnie.

Polska po zakończeniu II wojny światowej znalazła się pod wpływem Związku Radzieckiego i została jego państwem satelickim, nie mogącym o sobie samodzielnie stanowić. Przyjęty został komunistyczny ustrój polityczny, co spowodowało uzależnienie gospodarcze i polityczne od ZSRR.

Sztuka miała służyć partii i pokazywać jedyny słuszny styl życia – odbudowę kraju po wojnie, pracę na rzecz społeczeństwa i wspólne budowanie dobrobytu. Zakazane były krytyczne wobec władzy komentarze i publikacja dzieł niezgodnych z linią programową partii. Funkcjonowała cenzura dopuszczająca do wydania tylko zatwierdzone przez urząd utwory i artykuły. Pozostałe pisma wydawano w tajemnicy, w ramach tzw. drugiego obiegu.

Przemiana ustrojowa, jaka dokonała się dzięki działaniom Solidarności i obradom Okrągłego Stołu doprowadziła w 1989 roku do odzyskania suwerenności Polski, stworzenia demokracji i społeczeństwa obywatelskiego.

Współczesność – ramy czasowe i nazwa

• Żyjemy w czasie trwania tej epoki, stąd nazwa współczesność.
• Współczesność trwa od 1945 roku, czyli od  końca II wojny światowej.

Współczesność w Polsce

• Wczesne czasy powojenne:
  • trauma po wojnie, ale równocześnie radość, że minęło piekło okupacji i panuje pokój,
  • podporządkowanie kultury i sztuki polityce i interesom partii rządzącej,
  • strach przed procesami politycznymi, przeciwnicy ideologiczni zamykani w więzieniach,
  • cenzura – zakaz publikowania treści nieprzychylnych partii,
  • dzieła wydawane poprzez podziemie – drugi obieg.
• Czasy po śmierci Stalina w 1953 roku:
  • osłabienie wcześniejszego terroru (tzw. odwilż),
  • zwiększenie swobód obywatelskich,
  • strajki i protesty społeczne jako wynik rosnących cen.
• Lata 90 XX wieku:
  • transformacja ustrojowa w 1989 r. – upadek systemu komunistycznego,
  • triumf kultury masowej i audiowizualnej,
  • urynkowienie sztuki.

Filozofia współczesności

• Egzystencjalizm – pogląd szukający odpowiedzi na pytanie o miejsce człowieka w świecie. Egzystencjalizm po okresie wojny jest raczej pesymistyczny, mówi o samotności człowieka i odpowiedzialności za swoje czyny.
• Postmodernizm – pogląd postulujący odrzucenie schematów, pochwałę wolności i rozpad skostniałych tradycji.
• Filozofowie: Erich Fromm, Jean Paul Sartre, Jacques Derrida.

Prądy artystyczne

• Socrealizm – promowanie w sztuce założeń partii komunistycznej. Częstymi motywami były: budowa dobrobytu, praca, przyjaźń polsko-radziecka, proste życie robotnika i chłopa, kult Stalina.
• Postmodernizm – nurt zakładający, że wszystko, co było do wymyślenia, zostało juz wymyślone. Artyści nie mogą stworzyć nic odkrywczego, mogą jedynie wykorzystywać istniejące już motywy i łączyć je tak, by powstało coś nowego.
• Pop-art – nurt zakładający łączenie sztuki z życiem. Wykorzystywano przedmioty codziennego użytku, które dotąd w żaden sposób nie kojarzyły się ze sztuką. Najsłynniejszym przykładem jest obraz przedstawiający puszkę zupy Campbell autorstwa Andy’ego Warhola. W pop-arcie wykorzystuje się żywe barwy i proste tematy, zwykle bez głębszego ukrytego znaczenia.

Ważni pisarze

• Literatura powszechna:
  • Albert Camus „Dżuma”,
  • Milan Kundera „Nieznośna lekkość bytu”,
  • Umberto Eco „Imię róży”,
  • George Orwell „1984” (antyutopia, ponura wizja przyszłości), „Folwark zwierzęcy”,
  • Ernest Hemingway „Stary człowiek i morze”,
  • Gabriel Garcia Marquez „Sto lat samotności”,
  • Erich Emmanuel Schmitt „Oskar i pani Róża”.
• Literatura polska:
  • Marek Hłasko „Piękni dwudziestoletni”,
  • Stanisław Lem „Solaris”,
  • Sławomir Mrożek „Wesele w Atomicach”,
  • Olga Tokarczuk „Księgi Jakubowe”,
  • Dorota Terakowska „Tam, gdzie spadają anioły”,
  • Małgorzata Musierowicz „Opium w rosole”,
  • Andrzej Sapkowski „Saga o Wiedźminie”.
• Polscy poeci:
  • Wisława Szymborska,
  • Czesław Miłosz,
  • Zbigniew Herbert,
  • Jan Twardowski,
  • Miron Białoszewski.