Romeo i Julia

Kliknij poniżej, by przeczytać szczegółowe streszczenie tragedii „Romeo i Julia””

„Romeo i Julia” – opracowanie

• Autor: William Szekspir (oryg. Shakespeare)
• Rok powstania: 1595
• Epoka: barok (a także renesans – Szekspir żył na przełomie tych epok)

Rodzaj i gatunek literacki

Rodzajem literackim “Romea i Julii” jest dramat:

• Jest dziełem stworzonym z myślą o wystawieniu na scenie.
• Nie istnieje tutaj nadrzędny podmiot literacki.
• O wydarzeniach dowiadujemy się dzięki wypowiedziom bohaterów i wskazówkom autora.
• Tekst pisany jest z podziałem na role i składa się z tekstu głównego i pobocznego, czyli dialogów i monologów bohaterów, oraz wskazówek autora dotyczących realizacji, inaczej zwanych didaskaliami.
• Jest też podzielony na akty, czyli większe partie, i sceny, czyli mniejsze części, zwykle wydzielone ze względu na liczbę występujących bohaterów (choć autor nie trzyma się tej zasady kurczowo i tworzy sceny, w których kolejni bohaterowie przychodzą i odchodzą).

Z kolei gatunkiem literackim „Romea i Julii” jest tragedia, ale nieco inna niż w starożytności. Klasyczna tragedia to utwór, którego bohaterowie uwikłani są w jakiś konflikt, czyli zmuszeni są dokonać wyboru pomiędzy dwiema równorzędnymi racjami – Romeo i Julia mogą albo wybrać swoją miłość i być razem, albo podporządkować się woli swoich rodziców. Kolejną cechą tragedii jest to, że cokolwiek zdecydują bohaterowie, spotkają ich konsekwencje – albo nie będą razem, albo będą razem wbrew woli rodziców. Bohaterowie są zatem postaciami tragicznymi, a o ich losie decyduje siła wyższa – w tragedii antycznej jest to fatum, czyli nieodwołalna wola bogów, zaś w tragedii Szekspira są to przeciwności losu i pomyłki.

Cechy tragedii szekspirowskiej (elżbietańskiej)

Dzieło “Romeo i Julia” określa się mianem tragedii szekspirowskiej, czasem zwanej elżbietańską, gdyż autor napisał ją w sposób wykraczający poza ramy gatunkowe tragedii antycznej.

Tragedia antyczna	Tragedia szekspirowska
Inspiracje czerpie z mitologii.	Inspiracje czerpie z tradycji literackiej lub historii.
Obowiązuje zasada trzech jedności (czasu, miejsca, akcji).	Akcja może rozgrywać się w ciągu wielu dni, w wielu miejscach i poruszać wiele wątków.
Życiem bohaterów rządzi fatum – nieodwołalna decyzja bogów.	Bohaterowie sami podejmują decyzje i wpływają na swój los.
Bohaterowie pochodzą z wyższych sfer i są wybitnymi jednostkami o niezmiennym charakterze.	Bohaterowie nie muszą pochodzić z wyższych sfer i zmieniają się w trakcie trwania utworu.
Przestrzegana jest zasada decorum (dostosowania stylu do tematu).	Następuje mieszanie się stylów, np. tragizmu z komizmem, patosu i groteski.
Wydarzenia są prawdopodobne (stosowana jest zasada mimesis).	Występują elementy bądź postaci fantastyczne.
Nie ma scen zbiorowych, na scenie może występować maksymalnie trzech aktorów.	Wprowadzone są sceny zbiorowe.
Nie przedstawia się scen krwawych – jeśli dzieje się coś brutalnego, donosi o tym np. posłaniec.	Przedstawia się sceny krwawe – pojedynki, bitwy, morderstwa.
Ważna jest obecność chóru komentującego wydarzenia.	Rola chóru jest bardzo ograniczona bądź nie występuje on wcale.
Dzieli się na epejsodiony (występy aktorów) i stasimony (pieśni chóru).	Dzieli się na akty (większe części wydzielone ze względu na akcję) i sceny (dotyczą zwykle liczby postaci).

W epoce baroku teatr przestał, tak jak w antyku, być sztuką o rygorystycznych zasadach tworzenia, stał się natomiast rozrywką dla ludzi każdego stanu. Stąd w czasach Szekspira (i w dużej mierze za sprawą jego utworów) powstało wiele sztuk teatralnych, które cieszyły się wielką popularnością. Inaczej wyglądało też miejsce wystawiania sztuk. Zamiast amfiteatrów, pojawiły się budynki, w których miejsca na galeriach przeznaczone były dla zamożniejszych widzów, zaś na tanie, stojące miejsca na dziedzińcu pozwolić mogli sobie nawet ubożsi ludzie. Taki budynek nazywamy teatrem elżbietańskim – od imienia panującej wówczas w Anglii królowej Elżbiety I.

„Romeo i Julia” – czas i miejsce akcji, bohaterowie

Akcja utworu toczy się głównie w Weronie, zaś przez część piątego aktu w Mantui. Występuje tu wielu bohaterów, z których najważniejsi są następujący:

• Eskalus — książę panujący w Weronie. Zakazuje ulicznych potyczek pod groźbą śmierci.
• Parys – zamożny młodzieniec, krewny księcia. Interesuje go małżeństwo z Julią.
• Państwo Kapuleti – rodzice Julii. Planują wkrótce wydać ją za mąż za Parysa.
• Julia – czternastoletnia córka Kapuletich. W trakcie balu zakochuje się w Romeo.
• Marta – opiekunka Julii. Początkowo Julia jej ufa, później jednak przestaje.
• Państwo Monteki – rodzice Romea. Martwią się synem, który nieustannie się zakochuje.
• Romeo – młodzieniec, który od pierwszego wejrzenia zakochuje się w Julii.
• Merkucjo i Benwolio – przyjaciele Romea
• Tybalt — kuzyn Julii
• Ojciec Laurenty — franciszkanin pomagający młodym (w niektórych tłumaczeniach ojciec Wawrzyniec)

Romeo i Julia – krótkie streszczenie

Romeo Monteki to młodzieniec, którego poznajemy jako nieszczęśliwie zakochanego w Rozalinie. By rozweselić Romea, jego przyjaciel Benwolio proponuje mu udział w balu, na którym będzie wiele pięknych dziewcząt. Impreza organizowana jest przez pana Kapuleta, który jest śmiertelnym wrogiem Montekich.

W międzyczasie czternastoletnia Julia tłumaczy matce, że nie jest gotowa na małżeństwo. Pani Kapulet sugeruje jednak, by Julia podczas wieczornej zabawy przyjrzała się Parysowi, który jest najlepszą partią w Weronie – pochodzi z dobrego rodu, jest zamożny i przystojny, a – przede wszystkim – zainteresowany dziewczyną. Julia godzi się i przygotowuje do balu.

Kiedy podczas zabawy Romeo dostrzega Julię, całkowicie się w niej zakochuje. Julia odwzajemnia to uczucie i wymieniają między sobą dwa pocałunki. Gdy do Romea dociera, że Julia pochodzi z rodu Kapuletów, jest załamany. Nie chce jednak odchodzić, więc przekrada się do ogrodu, gdzie stojącej na balkonie Julii wyznaje miłość.

Młodzi zwracają się po pomoc do ojca Laurentego, który jest przekonany, że ślub ich Romea pogodzi Montekich i Kapuletów. Udziela im sakramentu, ale chwilę później sytuacja komplikuje się, gdy Tybalt, kuzyn Julii, w potyczce zabija przyjaciela Romea – Merkucja. Zrozpaczony Romeo w odwecie pozbawia Tybalta życia, czym ściąga na siebie gniew Księcia Werony. Eskalus nakazuje mu opuścić miasto i nie wracać, pod groźbą śmierci. Romeo musi uchodzić do Mantui.

Zrozpaczona wyjazdem ukochanego Julia musi stawić czoła ojcu, który chce, by wyszła za mąż za Parysa. Dziewczyna nie wyjawia ojcu, że właśnie poślubiła Romea, wroga jej rodziny i zabójcę Tybalta, jednak stanowczo odmawia zamążpójścia. Kapulet wpada we wściekłość, obraża dziewczynę, grozi jej wydziedziczeniem i zawleczeniem do kościoła na smyczy, jednak Julia nie ustępuje. Pod pretekstem spowiedzi idzie do ojca Laurentego prosić o pomoc.

Franciszkanin obmyśla plan. Radzi, by Julia zażyła płyn, który wprowadzi ją w stan śpiączki. Gdy jej rodzice uznają, że umarła, zostanie pochowana, zaś Romeo, po którego w tym czasie pośle Laurenty, uratuje ją i wspólnie wyjadą do Mantui. Plan jednak kończy się fiaskiem, gdy posłannik ojca Laurentego nie dociera do Mantui, gdyż zostaje zatrzymany z powodu kwarantanny.

Na wieść o śmierci Julii zrozpaczony Romeo kupuje truciznę i udaje się na grób ukochanej. Tam spotyka załamanego Parysa i w pojedynku go zabija. Później zażywa truciznę i umiera z imieniem Julii na ustach. Po chwili budzi się Julia, i widząc obok siebie nieżywego Romea, przebija się jego sztyletem. Na miejsce przybywają Monteki, Kapuleti i ojciec Laurenty. Po ujawnieniu tragicznych losów młodych zwaśnione rody godzą się.

By sprawdzić swoją znajomość tragedii „Romeo i Julia”, kliknij poniżej:

Romeo i Julia – plan wydarzeń 

1. Potyczki pomiędzy sługami Montekich i Kapuletów.
2. Dekret Księcia o zakazie bijatyk pod groźbą śmierci.
3. Melancholia Romea nieszczęśliwie zakochanego w Rozalinie.
4. Plany matrymonialne Parysa.
5. Decyzja Romea i Benwolia o udziale w balu u Kapuletów.
6. Namawianie Julii do poślubienia Parysa przez jej matkę.
7. Miłość od pierwszego wejrzenia pomiędzy Julią i Romeem.
8. Wyznanie miłości w ogrodzie.
9. Potajemny ślub w celi ojca Laurentego.
10. Zabicie Tybalta przez Romea.
11. Zmuszanie przez Kapuletów Julii do małżeństwa z Parysem.
12. Plan ojca Laurentego.
13. Zażycie przez Julię usypiającej mikstury i jej pogrzeb.
14. Zatrzymanie posłańca w mieście z powodu kwarantanny.
15. Przekonanie Romea o śmierci ukochanej.
16. Zakup trucizny w aptece.
17. Zabicie Parysa przez Romea nad grobem Julii.
18. Samobójstwo Romea.
19. Odebranie sobie życia przez Julię.
20. Pogodzenie się Kapuletów i Montekich.

Charakterystyka Romea

Romea poznajemy jako młodzieńca niezwykle kochliwego – jest szaleńczo zaangażowany w uczucie do pięknej Rozaliny. Początkowo młody Monteki cechuje się egzaltowaniem – wypowiada się długo i kwieciście, zawiłym i pełnym metafor językiem, oraz jest przepełniony melancholią tak bardzo, że budzi to niepokój jego rodziców i przyjaciół. Gdy jednak młodzieniec poznaje Julię, uczucie do Rozaliny natychmiast odchodzi w niepamięć. Szybko okazuje się, że miłość do czternastoletniej Kapuletówny jest szczera, dojrzała i tak silna, że Romeo jest gotów zaryzykować dla dziewczyny swoje życie. Młodzieniec dojrzewa, staje się spokojniejszy i zdecydowanie bierze sprawy w swoje ręce – w tym podejmuje decyzję o poślubieniu ukochanej. Jednak w trudnych chwilach nadal pojawia się u niego porywczość i działa pochopnie – tak jak wtedy, gdy zabija Tybalta, by pomścić Merkucja, i gdy podporządkowuje się planowi ojca Laurentego. Kiedy w Mantui dowiaduje się o śmierci ukochanej, konsekwentnie realizuje swój plan – kupuje truciznę i wyrusza do Werony, by umrzeć na grobie ukochanej. Wyraźnie widzimy, że w trakcie trwania utworu Romeo przeżywa przemianę wewnętrzną – staje się dojrzalszy, spokojniejszy i zdeterminowany, by podążać za głosem serca.

Charakterystyka Julii

Julię z kolei poznajemy jako młodziutką czternastoletnią dziewczynę, która wg ojca nie jest jeszcze gotowa na małżeństwo. Gdy matka pyta ją o plany małżeńskie, wyznaje, że nie wie, czym jest miłość. Bohaterka początkowo wykazuje się posłuszeństwem wobec rodziców – nie kwestionuje ich decyzji i na prośbę matki obiecuje się przyjrzeć zainteresowanemu nią Parysowi. Jednak po poznaniu Romea dziewczyna bardzo się zmienia. Miłość sprawia, że staje się dojrzałą i pewną siebie kobietą, która jest świadoma swoich uczuć i zdeterminowana w podążaniu za głosem serca tak bardzo, że po raz pierwszy sprzeciwia się swoim rodzicom i jest w tym konsekwentna. Julia w imię miłości gotowa jest nawet porzucić swoje nazwisko, by tylko móc być z ukochanym. Jest praktyczna i zdecydowana – to ona jako pierwsza proponuje małżeństwo i prosi Romea, by nie przyrzekał i obiecywał, lecz jedynie ją kochał. Dziewczyna też potrafi opanować swoje emocje i przezwyciężyć słabość – choć wieść o śmierci jej kuzyna Tybalta zabitego przez Romea wstrząsa nią, opanowuje się i dąży do wyjścia z tej sytuacji. Staje się odważna i dla miłości skłonna do największego poświęcenia – ryzykuje swoje życie, zażywając usypiającą miksturę i wierząc, że doprowadzi to do uniknięcia ślubu z Parysem oraz połączenia z ukochanym mężem. Widzimy więc, że Julia w trakcie utworu staje się silną kobietą skłonną do walki o swoją miłość.

„Romeo i Julia” – obraz miłości

Uczucie, jakie połączyło Romea i Julię, było natychmiastowe, głębokie i pełne oddania. Choć ich rody zwalczają się i nienawidzą, chcą być razem, mając świadomość, że będzie ich to wiele kosztowało. Młodzi muszą ukrywać swoją miłość, co prowadzi do wielu nieporozumień – Tybalt nie rozumie, że Romeo należy teraz do jego rodziny, rodzice Julii nie wiedzą, że zmuszają zamężną córkę do poślubienia Parysa, zaś Romeo musi uchodzić do Mantui, co staje się powodem najgorszej pomyłki – jest przekonany, że Julia nie żyje, co skłania go do samobójstwa, a później odebrania sobie życia przez zrozpaczoną dziewczynę. Młodzi wielokrotnie podejmują próby walki o swoją miłość – Julia jest gotowa porzucić swoje nazwisko, Romeo namawia ojca Laurentego na udzielenie im ślubu, zaś by uniknąć małżeństwa z Parysem Julia zażywa miksturę mogącą odebrać jej życie. Przeciwności losu sprawiły, że młodzi nie mogli za życia być razem, dane im natomiast zostało złączenie po śmierci – ich ciała zostają złożone obok siebie za zgodą Kapuletów, zaś Monteki decydują się na ufundowanie pomnika przedstawiającego Julię na cześć nieszczęśliwej miłości, jaka połączyła ich dzieci.

Motywy literackie

• Szczera miłość skłonna do poświęceń
• Nieszczęśliwa miłość
• Miłość wbrew rodzinie
• Zmuszanie do małżeństwa
• Niezgoda pomiędzy rodami
• Przeciwności losu
• Walki i pojedynki
• Przemiana wewnętrzna bohatera (Romeo)