Tag: błędy językowe

błędy, język polski, ortografia

Najczęstsze błędy językowe

przez aniakubica

Błędami, które najczęściej zdarzają się Polakom, są pomyłki ortograficzne związane z zapisem, np. imie, pare czy książe, wziąść i prosze zamiast imię, parę, książę, wziąć i proszę oraz niewłaściwy zapis końcówek, jak w następujących przypadkach:

  • Opowiem o tym waszym matką. Poprawnie: Opowiem o tym waszym matkom.
  • Dam to tamtym osobą. Poprawnie: Dam to tamtym osobom.
  • Idę z moją matkom. Poprawnie: Idę z moją matką.
  • Jesteś dobrą osobom. Poprawnie: Jesteś dobrą osobą.

Często też mylimy się, kiedy mamy do czynienia z pisownią łączną i rozdzielną. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą nastepujące przykłady:

  • narazie – poprawnie: na razie
  • wogóle – poprawnie: w ogóle
  • poprostu – poprawnie: po prostu
  • z kąd – poprawnie: skąd
  • na prawdę – poprawnie: naprawdę
  • po za tym – poprawnie: poza tym

Bardzo częste są również pomyłki związane z niepoprawnym stosowaniem reguł gramatycznych i logicznych:

  • pod rząd – poprawnie: z rzędu
  • w cudzysłowiu – poprawnie: w cudzysłowie
  • tą piosenkę – poprawnie: tę piosenkę
  • za wyjątkiem – poprawnie: z wyjątkiem
  • poszłem – poprawnie: poszedłem
  • z wielkiej litery – poprawnie: od wielkiej litery lub wielką literą
  • po najmniejszej linii oporu – poprawnie: po lini najmniejszego oporu

Często używamy tzw. pleonazmów, czyli połączeń wyrazów potocznie określanych jako „masło maślane”. Pleonazmy mają miejsce wtedy, kiedy oba wyrazy zawierają w sobie dokładnie taką samą treść:

  • fakt autentyczny – słowo fakt mówi o autentycznych wydarzeniach
  • dalej kontynuować – kontynuowanie to dalsze wykonywanie czynności
  • cofać się do tyłu – nie można cofać się do przodu
  • wracać z powrotem – wracać się zawsze oznacza powrót do jakiegoś miejsca
  • podskoczyć do góry – nie można podskoczyć do dołu
  • dwie równe połowy – połowy z założenia są równe

Zapamiętaj poprawną pisownię wyrazów z poniższych grafik. Dzięki temu unikniesz wielu błędów podczas pisania wypracowań i egzaminu.

błędy

Unikaj błędów w podawaniu dat

przez aniakubica

Wielu ludziom, również ze świata polityki i mediów, zdarza się niepoprawnie zapisywać bądź podawać daty. Istnieje kilka zasad, o których koniecznie należy pamiętać.

W przypadku zapisu ważne jest pamiętanie o właściwym zastosowaniu zasad interpunkcyjnych. Mamy do wyboru trzy możliwości – zapis cyframi arabskimi, rzymskimi bądź słowny:

  • 1.09.2020 r. (pomiędzy cyframi stawiamy kropki!),
  • 1 IX 2020 r. (pomiędzy cyframi arabskimi i rzymskimi nie wolno stawiać kropek!),
  • 1 września 2020 roku (zawsze odmieniamy miesiąc!).

Warto pamiętać, że zapisując datę komputerowo, należy stosować spację pomiędzy rokiem a skrótem roku, a dodatkowo stawiać po nim kropkę: 2020_r.

Kolejnym powszechnie popełnianym błędem jest niewłaściwe podawanie dat. Powinniśmy mówić:

  • pierwszy maja 2020 r.,
  • drugi maja 2020 r.,
  • trzeci maja 2020 r..

Niestety często słyszymy: pierwszy maj 2020, drugi maj 2020, trzeci maj 2020, co sugeruje, jakoby w jednym roku miało miejsce kilka miesięcy o tej samej nazwie. Aby zapamiętać, jak poprawnie podawać więc daty, wystarczy dopowiedzieć sobie do numeru słowo „dzień”:

  • pierwszy (dzień) maja 2020 r.,
  • drugi (dzień) maja 2020 r.,
  • trzeci (dzień) maja 2020 r..
język polski

Quizy i łamańce językowe

przez aniakubica

quizy-jezykowe.png

Wakacje w pełni i z pewnością większość z was rzadko myśli o szkole i lekcjach języka polskiego. Warto jednak od czasu do czasu nakierować swoje myśli na ortografię, interpunkcję i ciekawostki językowe, by nie wyjść z wprawy i po okresie letnim bezboleśnie przystąpić do pracy.

Serdecznie polecam skorzystanie z quizów i zabaw zamieszczonych na stronie polszczyzna.pl. Znaleźć tam można również fantastyczne gry słowne autorstwa uznanego rysownika Pawła Jarońskiego w postaci obrazków, których zrozumienie czasami sprawia nie lada problem. Wspaniałej zabawy!

ciekawostki, język polski

Sprawdź swój zasób słownictwa ;)

przez aniakubica

quiz-zasob-slownictwa.png

W ramach treningu umysłu w okresie wakacyjnym możesz sprawdzić, jaki jest twój zasób słownictwa. Strona aRealMe umożliwia skorzystanie z quizu, który na zasadzie wybierania synonimów i antonimów szacuje, jaką liczbą wyrazów dysponujesz. Możliwe jest również sprawdzenie ilości znanych słów z innych języków, takich jak angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, włoski, portugalski i innych.

Pamiętaj o tym, by udział w quizie traktować na zasadzie rozrywki, zaś uzyskane wyniki potraktować orientacyjnie – oczywiste jest, że żaden internetowy quiz nie jest profesjonalnym narzędziem badającym zdolności lingwistyczne. Jednak z pewnością stanowić będzie ciekawą zabawę i okazję do przećwiczenia szarych komórek 🙂

język polski, ortografia

Ty/ty, Ciebie/ciebie – kiedy wielka litera?

przez aniakubica

Ty/ty, Cię/cię

Jednym z częściej popełnianych błędów jest błędna pisownia zaimków Ty, Ci spowodowana niezrozumieniem reguły rządzącej pisownią wielkich i małych liter mających wyrażać szacunek dla odbiorcy wypowiedzi w zaimkach. Zasada tymczasem jest bardzo prosta: wielkie litery w zaimkach stosujemy wyłącznie wtedy, gdy zwracamy się do kogoś bezpośrednio, np. w liście, wiadomości email, wiadomości sms.

Poprawnie użyte wielkie litery w zaimkach:

  • Marku, chcę powiedzieć Ci coś ważnego.
    Zwracam się bezpośrednio do adresata, więc użycie wielkiej litery jest zasadne.
  • Wiadomo, Ty zawsze mówisz prosto z mostu. 
    Mówię wprost do adresata, więc wielka litera jest zastosowana prawidłowo.
  • Kocham Cię.
    Zwracam się wprost do obiektu swoich uczuć, wielka litera jest prawidłowa.

Błędnie użyte wielkie litery:

  • Powiedzieli mi to Ci muzycy, których poznałeś wczoraj.
    Zaimek jest zapisany błędnie – „ci” nie jest tu bezpośrednim zwróceniem się do osoby.
  • Adam powiedział, że Ala wyznała mu: „Okłamałam Cię„.
    Zaimek powinien być zapisany małą literą, gdyż nikt w tym momencie nie zwraca się do nikogo bezpośrednio, a jedynie przytacza czyjąś rozmowę.

Mi/mnie, ci/tobie

Pamiętaj też o tym, kiedy stosujemy dłuższe i krótsze formy zaimków. Zwykle dłuższe formy stosujemy na początku zdania, zaś krótsze w środku:

  • Mnie się ten film nie podoba. / Nie podoba mi się ten film.
  • Tobie się pomieszało w głowie. / Pomieszało ci się w głowie.

Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy chcemy podkreślić ten zaimek:

  • Wszyscy o tym wiedzieli, ale mnie nikt nie raczył poinformować!
  • Tę książkę dałam tobie, nie twojej siostrze!

Uwaga! Dlaczego w powyższych czterech zdaniach nie zapisałam zaimków wielką literą? Ponieważ są one przykładami. Nikt nie zwraca się do nikogo bezpośrednio, służą one jedynie zilustrowaniu zastosowania zaimków 🙂

ciekawostki, uczenie się

Nie bądź ignorantem…

przez aniakubica

powszechne-bledne-mniemania.jpgKażdy na pewno słyszał choć raz stwierdzenie, że Mur Chiński jest jedyną budowlą na Ziemi widoczną z kosmosu, byki reagują agresywnie na kolor czerwony, Napoleon był bardzo niskiego – nawet jak na ówczesne czasy – wzrostu, że nie wolno czytać wieczorem, bo się oślepnie, jeśli przemoczy się nogi, przeziębienie jest bardziej niż pewne, a po patrzeniu wprost na ogień może zdarzyć się posiusianie podczas snu.

Istnieje wiele błędnych, lecz powszechnych wierzeń. Naturalne jest, że powtarzamy zasłyszane sytuacje, powielając je i wprowadzając kolejne osoby w błąd. Warto jednak zweryfikować swój poziom wiedzy. Tutaj znajduje się lista wielu powszechnych błędnych mniemań.

Ciekawą kategorią nieprawdziwych informacji są również legendy miejskie. Chyba każdy w swoim życiu prędzej czy później natknie się na historie o czarnej wołdze, całuśnej studentce, u której pojawia się wysypka, zdradzonym panu młodym i jego zemście podczas przyjęcia weselnego czy wyciętych nerkach po imprezie studenckiej. Legendy miejskie mają to do siebie, że każdy zna kogoś, kto zna kogoś, kto był świadkiem lub zna świadka danego zdarzenia, zwykle mrożącego krew w żyłach. Charakteryzuje je też to, że nie ma w nich za grosz prawdy 🙂

błędy, język polski

Na dwór czy na pole?

przez aniakubicaZamieść komentarz we wpisie Na dwór czy na pole?
Na pole czy na dwór - jak mówić?

Zwroty typu wyjść na pole, wrócić z pola, być na polu czy bawić się na polu od dawna dziwią mieszkańców Polski północno-zachodniej, podczas gdy w Małopolsce i na Śląsku są czymś całkowicie naturalnym i powszechnie stosowanym. I rzeczywiście – na pole jest regionalizmem charakterystycznym dla Polski południowej, podczas gdy normą ogólnopolską jest zwrot na dwór.

Czy oznacza to, że stosowanie zwrotów typu wyjść na pole czy poczekać na polu jest błędem? Na szczęście nie – regionalizmy nie są błędami. Zwroty takie historycznie wiązały się z wsią i dlatego od dziesiątek lat mieszkańcy Małopolski i Śląska mówią właśnie w ten sposób. Pamiętać jednak należy, że nie dla wszystkich użytkowników polszczyzny takie stwierdzenia będą zrozumiałe, ponieważ w ogólnej polszczyźnie słowo pole ma zupełnie inne znaczenia. Według Słownika Języka Polskiego PWN pole to:

  • obszar ziemi przeznaczony pod uprawę,
  • teren przeznaczony na coś lub pokryty czymś,
  • powierzchnia czegoś lub jej część wyodrębniona konturami, barwą lub w inny sposób,
  • dziedzina, zakres czyichś działań i zainteresowań,
  • możliwość, sposobność jakiegoś działania,
  • część boiska broniona przez zawodnika lub drużynę,
  • obszar, w którym każdemu punktowi przyporządkowuje się pewną wartość określonej wielkości,
  • nieujemna liczba rzeczywista, wyrażająca powierzchnię danej figury.

W związku z tym w rozmowie z kimś niemieszkającym na południu naszego kraju lepiej stosować konstrukcje uznane za normę ogólnopolską, czyli np. wyjść na dwór, przebywać na dworze, wracać z dworu. Należy przy tym pamiętać, że dwór to rzeczownik rodzaju męskiego, a nie nijakiego, więc zwrot na dworzu jest niepoprawny.