
Nagroda Nobla została ustanowiona przez Alfreda Nobla – szwedzkiego wynalazcę dynamitu. Kontynuował on pracę swojego ojca, inżyniera pragnącego znaleźć szybki sposób wysadzania skał. W 1867 roku Alfred opatentował dynamit, wierząc, że dzięki niemu ułatwi pracę wielu ludzi. Stało się jednak inaczej i jego wynalazek okazał się być początkiem wyścigu zbrojeń.
Alfred Nobel zmarł na zawał serca pod koniec 1896 roku. W testamencie zarządził, by jego majątek przeznaczyć na nagrody w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju. Spadkobiercą uczynił Szwedzką Akademię Nauk.
Ja niżej podpisany, Alfred Nobel, oświadczam niniejszym, po długiej rozwadze, iż moja ostatnia wola odnośnie majątku, jest następująca. Wszystkie pozostałe po mnie, możliwe do zrealizowania aktywa, mają być rozdysponowane w sposób następujący: kapitał zostanie przez egzekutorów ulokowany bezpiecznie w papierach, tworzących fundusz, którego procenty każdego roku mają być rozdzielone w formie nagród tym, którzy w roku poprzedzającym przynieśli ludzkości największe korzyści.
Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 1901 roku przez szwedzką Królewską Akademię Nauk. Kandydatury zgłaszane są do końca stycznia każdego roku – zwykle jest ich około 500. Do marca lista zostaje zawężona do około dwudziestu nazwisk. W połowie roku pozostaje maksymalnie 5-8 kandydatów. Ostateczny werdykt jest ogłaszany w październiku, zaś uroczyste wręczenie nagród odbywa się w grudniu. W gali uczestniczą członkowie szwedzkiej rodziny królewskiej. W dotychczasowej historii nagrody laureatami byli najczęściej pisarze anglojęzyczni.