Odpowiedzi
- Podkreśl, czym nie zajmuje się fonetyka?
- podziałek głosek
- czynnościami narządów mowy
- wymową głosek
- budową wyrazu
- Artykulatory to np. jama ustna i nosowa, wiązadła głosowe, język.
- Głoska jest dźwiękiem, najmniejszą słyszalną cząstką wyrazu.
- Głoski wyrazu „szczypawica”: SZ-CZ-Y-P-A-W’-I-C-A
- Litera jest zapisem głoski, graficznym obrazem dźwięku.
- Litery wyrazu „szczypawica”: S-Z-C-Z-Y-P-A-W-I-C-A
- Ośrodkiem każdej sylaby jest samogłoska.
- Sylaby w wyrazie „szczypawica”: SZCZY-PA-WI-CA
- Podkreśl właściwy podział wyrazu „dziesięcioro” na głoski:
- DZI-E-S-I-Ę-C-I-O-R-O
- D-Z-I-E-S-I-Ę-C-I-O-R-O
- DZI-E-SI-Ę-CI-O-R-O
- DZIE-SIĘ-CIO-RO
- Podkreśl właściwy podział wyrazu „przesunięcie” na litery:
- P-R-Z-E-S-U-N-I-Ę-C-I-E
- P-RZ-E-S-U-N-I-Ę-C-I-E
- P-RZ-E-S-U-N-I-Ę-CI-E
- P-R-Z-E-S-U-NI-Ę-C-I-E
- Wyraz „niespodzianka” składa się z czterech sylab.
- Wyraz „niepodobnie” składa się z czterech sylab.
- Niektóre głoski nabierają dźwięczności za sprawą wiązadeł głosowych.
- Wszystkie samogłoski są dźwięczne.
- Samogłoski nosowe to Ą i Ę.
- Głoski sonorne to takie głoski dźwięczne, które nie mają bezdźwięcznych odpowiedników.
- Podkreśl parę głosek różniącą się pod względem dźwięczności:
- M – M’
- C – C’
- A – Ą
- P – B
- Podkreśl szereg, w którym zapisano bezdźwięczne odpowiedniki głosek DZ, DŻ, DŹ:
- ż, sz, cz
- ź, ś, ć
- z, s, c
- c, cz, ć
- Podkreśl dwa wyrazy, który zapisuje się niezgodnie z wymową:
- znak
- przymiotnik
- rok
- pszenica
- krzyk
- Podkreśl, jakie upodobnienie zaszło w wyrazie „babka”:
- ubezdźwięcznienie wsteczne (*bapka: bezdźwięczne K wpłynęło na dźwięczne B – ruch do tyłu)
- ubezdźwięcznienie postępowe
- udźwięcznienie wsteczne
- nie ma tu upodobnienia fonetycznego
- Podkreśl, jakie upodobnienie zaszło w wyrazie „także”:
- udźwięcznienie postępowe
- udźwięcznienie wsteczne (*tagże: dźwięczne Ż udźwięczniło K – ruch do tyłu)
- ubezdźwięcznienie wsteczne
- ubezdźwięcznienie postępowe
- Podkreśl, jakie upodobnienie zaszło w wyrazie „krzyk”:
- udźwięcznienie postępowe
- udźwięcznienie wsteczne
- ubezdźwięcznienie wsteczne
- ubezdźwięcznienie postępowe (*kszyk: bezdźwięczne K wpłynęło na dźwięczne RZ – ruch do przodu)
- Podkreśl, jakie upodobnienie zaszło w wyrazie „ścieżka”:
- udźwięcznienie postępowe
- udźwięcznienie wsteczne
- ubezdźwięcznienie wsteczne (*ścieszka: bezdźwięczne K wpłynęło na dźwięczne Ż)
- ubezdźwięcznienie postępowe
- Podkreśl wyraz, w którym zachodzi więcej niż jedno upodobnienie:
- szkoda
- wietrzyć
- rozpatrzyć (*rospatszyć)
- wróżka
- Podkreśl prawdziwe zdania o upodobnieniu postępowym:
- zachodzi na pograniczu dwóch wyrazów
- polega na całkowitym zatarciu różnic między głoskami
- zachodzi pod wpływem następnej głoski
- zachodzi pod wpływem poprzedniej głoski
- W wyrazie „jabłko” zachodzi uproszczenie grupy spółgłoskowej (*japko).
- Podkreśl, w których trzech wyrazach zajdzie utrata dźwięczności w wygłosie:
- kosa
- statek
- łabędź (*łabęć)
- dom
- strój
- stóg (*stók)
- spadek
- łeb (*łep)
- kot
- list
- mak
- Wskaż zjawiska fonetyczne (udźwięcznienie/ ubezdźwięcznienie / uproszczenie / zanik dźwięczności w wygłosie), zaznacz je, a w przypadku upodobnień nazwij ich typ (międzywyrazowe / wewnątrzwyrazowe oraz postępowe /wsteczne):
- PROŚBA – upodobnienie wewnątrzwyrazowe wsteczne – udźwięcznienie (*proźba)
- ŁAD – utrata dźwięczności w wygłosie (*łat)
- BRZYTWA – upodobnienie wewnątrzwyrazowe postępowe – ubezdźwiecznienie (*brzytfa)
- STRZYGA – uproszczenie grupy spółgłoskowej (*szczyga)
- KOD – utrata dźwięczności w wygłosie (*kot)
- MAZAK – nie zachodzi tu żadne zjawisko fonetyczne
- ŁAWKA – upodobnienie wewnątrzwyrazowe wsteczne – ubezdźwięcznienie (*łafka)
- BRAT GRZESIA – upodobnienie międzywyrazowe wsteczne – udźwięcznienie (*brad_grzesia)
- SPOD STOŁU – upodobnienie międzywyrazowe wsteczne – ubezdźwięcznienie (*spot_stołu)
- ŁEB – utrata dźwięczności w wygłosie (*łep)
- KRAKOWSKI – uproszczenie grupy spółgłoskowej (*krakoski), może też być wewnątrzwyrazowe ubezdźwięcznienie wsteczne (*krakofski)
- W języku polskim zwykle akcent pada na przedostatnią sylabę.
- W wyrazach zapożyczonych z języka francuskiego akcent pada na ostatnią sylabę: „atelier„.
Potrzebujesz szybkiej powtórki z fonetyki i zjawisk fonetycznych? Obejrzyj poniższy film!
Strony: 1 2